მურმან ლებანიძე

მურმან ლებანიძე

მეტეხის კლდეში სწერია...

მეტეხის კლდეში სწერია
ოთხი სტრიქონი ბრწყინვალე:
_ რა უფრო მშვენიერია:
დიაცი _ უბემჩინარე,
თმადათოვლილი მოხუცი,
ჩვილი _ აკვნიდან მცინარე,
ვაჟკაცი _ ომში გასული,
მამულისათვის მძვინვარე,
თუ უკვე შუბლგაჩეხილი _
გაუღვიძებლად მძინარე?!

მურმან ლებანიძე

ბოღჩებით და ყავარჯნებით...

ბოღჩებით და ყავარჯნებით
გრძელი სოფლის კართან ვდგავართ;
მოკლე სოფელს არ დავრჩებით,
ყველა გრძელ სოფელში წავალთ!

კეისარიც, სპასალარიც,
თვითონ რომის პაპიც თავად
(სხვა სოფელი არსად არი!) -
ყველა გრძელ სოფელში წავალთ!

ამ ტალახებს გავშორდებით,
ამ ორღობეს ლაფში ვყავართ...
მადლობა ღმერთს, გავსწორდებით,
ყველა - გრძელ სოფელში წავალთ!


:::


25 თებერვალი

ჯერ არც გვრიტი მოფრენილა,
არც შოშია ჩანს,
არც მერცხლებით მოფენილა,
საქართველოს ცა.
ჯერ ვერ ვხედავთ თეთრი ნუშის,
თეთრი ტყემლის ჯარს,
მაგრამ უკვე გაზაფხულდა,
ხეში წყალი დგას.
25 თებერვალი
გათენდება ხვალ,
თებერვალო, საქართველოს
გაზაფხული ხარ.
თებერვალო, თებერვალო,
გვთლიდნენ ზამთრის თვედ –
და დროშები გაზაფხულის
შენ აღმართე ტყედ.
შენ მოუღე ბოლო ზამთარს
და ქართველის ცრემლს,
აზიარე საქართველო
ოქტომბერს და კრემლს.
არც მერცხალი მოფრენილა,
არც შოშია ჩანს,
მაგრამ ლხვება უკვე თოვლი
ხეში წყალი დგას.
25 თებერვალი
გათენდება ხვალ,
თებერვალო, საქართველოს
გაზაფხული ხარ.

მურმან ლებანიძე

მკვდრები

არდავიწყების მწვანე კონცხთან ამოდის გემი
ზღვის უფსკრულიდან; მისცემიან გემბანზე ფიქრებს.
მიცვალებულებს ალამაზებს ოცნება ჩემი -
ბევრი მათგანი ქუდს მიხდის და ცხვირსახოცს მიქნევს.
აკაკი მოკვდა, მოკვდა ვაჟაც, ილია მოჰკლეს,
გალაკტიონმა, ვიცით, თვითონ გაშალა ფრთები.
ფასშეუვალი და მწუხარე ხომალდი მოჰქრის,
მოჰქრის ხომალდი, დახუნძლული ძვირფასი მკვდრებით.
ხოლო ცოცხლები ჩემს ნაპირზე, ჩემ გვერდით დგანან;
მგონია, ვდგავარ ერთდროულად ძმებთან და მტრებთან;
ხელს ვართმევ ცოცხლებს, მაგრამ მკვდრები სხვა ნისლში დგანან
და კარგად ვიცი, რომ საერთო მეტი მაქვს მკვდრებთან.
- წინ! ასწი თასი! მოაშურე ჩვენს მსუბუქ ხომალდს!-
ვიღაც დიდი და იდუმალი, გაფრენას მირჩევს...
და გალურსული ჩემი სული სიფრთხილით ზომავს
გასაფრენ მანძილს და საფრენად უძნელეს სივრცეს.
ხომ არ დაბერდა. ხომ არ გაცვდა ჭურჭელი ხორცის,
რომ, რაც დრო გადის, უხორცობის წყურვილით ვთვრები,
რომ მპირდებიან სამუდამო ტაძარში ქორწილს
და მეძახიან, მეძახიან მე ჩემი მკვდრები?!
რა არის წლები, ეპოქები რა არის ხშირად, -
მოწამებრივი, ხორციელი ცხოვრების შემდეგ
უსაზღვროების თუ იქცევი წილად და შვილად
და წარიშლება შენთვის ზღვარი და სიტყვა „შესდექ!“
ჩუ, ეს ვინ გალობს? მწვანე კონცხთან ფრიალებს აფრა -
კრთის და ფრთხიალებს უთეთრესი ყვავილი ხსოვნის.
იქ არა ერთის შარავანდი ფრიალებს ლამპრად,
იქ რუსთველია წინმდგომად და მეუფედ ყოვლის.
იქ, წინაპრებთან, ჩემი დროის შვილებიც ჩანან.
მკერდბუმბერაზი ეს ვინ დადგა მამების გვერდით?
ოჰ, რა ღირსებით, რა ლომური ჭაღარით დგანან
და რა ურყევი ერთი მრწამსით და ერთი ხვედრით!
აკაკი მოკვდა, მოკვდა ვაჟაც, ილია მოჰკლეს,
გალაკტიონმა, ვიცით, თვითონ გაშალა ფრთები.
ფასშეუვალი და მწუხარე ხომალდი მოჰქრის,
მოჰქრის ხომალდი, დახუნძლული ძვირფასი მკვდრებით.
- მაშ, ასწი თასი! მოაშურე ჩვენს მსუბუქ ხომალდს!-
ვიღაც დიდი და იდუმალი გაფრენას მირჩევს...
და გალურსული ჩემი სული სიფრთხილით ზომავს
გასაფრენ მანძილს და საფრენად უძნელეს სივრცეს.

მურმან ლებანიძე

რვაფეხა...

რვაფეხა მზაკვრებია თვალები ჩემი:
წებოვან საცეცების მიცეცებ-მოცეცებით,
გელაციცებიან _ ალერსით, კდემით,
უტიფარ სურვილით და
მოგონილ მოწიწებით.

მურმან ლებანიძე - ეპილოგი პოემისა „ანისის აღება“
•Jul 14, 2020


ეპილოგი პოემისა „ანისის აღება“
მურმან ლებანიძე
(კითხულობს ავტორი)
ვიდეო - მიხო მოსულიშვილის, 2020

***

მურმან ლებანიძე

ეპილოგი პოემისა „ანისის აღება“

ბრუნდებოდა, სპა ანისით ბრუნდებოდა,
სად მახვილით სამართალი ვყავით.
ოცდაათი წელიწადი სრულდებოდა,
აზიაში ხრმალს იქნევდა დავით.

ღმერთს ჭეშმარიტს და ერთადერთს მსახურებდა:
შავს ჰუნეზე ქვიშისფერი ჩაჩქნით
ჯდა და ბორცვებს სომხეთისას გაჰყურებდა
დამძიმებულს საქართველოს ლაშქრით.

ქმნა მართლისა სამართლისა აღგვამაღლებს,
განგვალაღებს ძლევა მტერთა ჩვენთა,
მაგრამ მეფეთ უცნაური ხმაც განაგებს –
უცებ დავითს მოეძალა სევდა...

სევდა იგი უკვდავი და მარადია,
ნუვინ ჰგონებს – ზადია და ხინჯი!
სევდა იგი პოეტების ტალანტია
და მეფეთა ოდენ დიდთა ნიჭი!

მაგ სევდაში – დაღლაა და სიბერეა!
სხვა რა რჩება უკანასკნელ გზამდე?!
უკვე გქონდა ვებერთელა იმპერია
გადაშლილი, დავით, ზღვიდან ზღვამდე!

რა თქმა უნდა, რა თქმა უნდა, მტრიანი,
მაგრამ ქრისტედ, აღდგენილად მკვდრეთით,
უკვე გქონდა საქართველო მთლიანი
და მთლიანზეც ბარე ორჯერ მეტი!

დიდს დიდებას, მოპოვებულს მახვილით,
მათრობელა ბანგი ახლავს ზმირინის;
უკვე გქონდა ხანძარივით სახელი
ჰრომს, აფრიკეთს, ევროპს ხმაგასმენილი!

აღესრულნენ ოცნებანი ფერადნი:
სხვად ათინად და უაღრეს მისად,
უკვე გქონდა, უკვე გქონდა გელათი
საყდრად ქვეყნის და საძვალედ თვისად...

არარაის იყავ, დავით, მთხოველი,
უკვე გქონდა წილად უფლისანი
წყალობანი, წყალობანი ყოველნი,
გალობანიც
სინანულისანი.

1970

***
Epilogue from the poem 'Recapture the city of Ani'
The verse by Murman Lebanidze (in Georgian)
This clip is made with: Adagio - Johann Sebastian Bach.
This clip made by Mikho Mosulishvili, Tbilisi, Georgia, 2020

https://youtu.be/JFz419P2G5w

მურმან ლებანიძე

ლექსის მწერალი ხშირდება

ლექსის მწერალი ხშირდება,
სამწუხაროა რაიც!
რამდენი რამე სჭირდება
პოეტს, ჩვენს დროში მაინც!" -
ეს კონსტანტინემ, იძრო რა
შაბათს, მწერლების ბაღში,
მგოსნებისაკენ ისროლა
განხეთქილების ვაშლი.
დიდოსტატები სწყალობდნენ
ბაღს, და აქ ისხდნენ ხშირად,
სუროში შაშვი გალობდა,
რაღა თქმა უნდა, ფრთხილად.
სთქვა ბესო ჟღენტმაც: "მრავლდება
დღეს ლექსის მოწადინე,
ცამდის მართალი ბრძანდება
ბატონი კონსტანტინე".
ცოდვილი ვაშლი გაგორდა
და, უკვე წასწვდნენ რადგან,
მათ დემნა მიუახლოვდა,
ასე, ორ მეტრში დადგა.
ირაკლიმ ხელი ჩაჰკიდა
ბაღის ბოლოში სიმონს,
გოგლა ხიდს მოდგა გაღმიდან,
შემოუერთდა იმ ორს.
მესმე რანგიც მოხროვდა,
მეორე რანგის გარდა,
და დიალოგზე მოგროვდა
გამსახურდიას სკამთან.
"ლექსის მწერალი ხშირდება,
ლექსი კი არ ჩანს მაინც!
რამდენი რამე სჭირდება
ნამდვილ პოეტს და რაინდს!" -
საკითხი განსახილველად
და ვაშლი ცხვირწინ ედოთ,
და სთქვა ირაკლიმ პირველმა,
ეს გახლდათ მისი კრედო:
"პოეტი წლობით ღვინდება,
მართლა პოეტი თუა!
პოეტს იღბალი სჭირდება
და, რა თქმა უნდა, ჭკუა!
სიმხნე და გამჭრიახობა,
ფხიზლად განჭვრეტა დროთა!
სიბრძნე და პატრიარქობა -
ამას გვასწავლის შოთაც!" -
არ დაეთანხმა ირაკლის
და იუარა გოგლამ:
"სად სიყრმე ყირაყირა ჰქრის,
იქ სიბრძნემ ლექსი მოკლა!
პოეტს ჯერ სიმხნე სჭირდება,
მყვირალობა და ბუკი!
ლექსს ვინ მისცაო დიდება
გარეშე სიჭაბუკის!"
სიმონმა გოგლას ღიმილი
ჰკადრა და მოჰყვა სწრაფად:
"პოეტს სჭირდება ტკივილი,
პოეტს სჭირდება ჯაფა,
სჭირდება ვრცელი გზაშარა,
ბევრი წვა, ბევრი ფიქრი,
ინტელექტი და განსწავლა,
მწიგნობრობა და წიგნი!"
სუროში შაშვმა დასტვინა,
მზე შუბისტარზე იდგა,
ვრცლად აღარავინ არ ცდილა,
მოკლედ მრავალი ითქვა.
თან კვერს უკრავდნენ ირაკლის,
თან თაკილობდნენ თმობას -
მუხრანმა: "გრძნობა სიახლის!"
გრიგოლმა: "ფორმის გრძნობა!"
ალიომ: "მხოლოდ იდეა!"
(კოლაუ იდგა განზე...)
კარლომ თქვა: "საქმე ჰკიდია
წერასთან ერთად ფხაზე!"
სთქვა მარგიანმა: "მარილი
მთავარიაო სვანში!"
სთქვა ნონეშვილმა: "ყვარელი
და სტუდენტობის ტაში!"
თავისთვის იჯდა ჩრდილში,
არას იტყოდა ანა...
- ნიჭი, ძამიკო, ნიჭი! -
გალაკტიონმა ბრძანა...

მურმან ლებანიძე

იუმორესკა

დაუწერია
ექვსი ლექსი პარასკევ დილას,
შაბათ საღამოს, -
თავად ბრძანა, - მეორე ექვსი...
ბლოკი, ბერნსი და
პოლ ვალერი უკითხავს კვირას,
ამას უტყუვრად
სხვა თოთხმეტი
მეტყველებს ლექსი.

გამოცანისა
მე მერგება როგორც ჭაშნაგირს,
ჩავჩერებივარ
უშნოდ ნაძარცვს გაოცებული:
ბლოკი და ბერნსი
მაგ ბრიყვსა და მართლა ჩაჩნაგირს
ერთ ეგზემპლარად
„ჰგონებია“
გამოცემული!

მაგრამ ეგ კიდევ
არაფერი! - ქე მაინც ბლოკი!
ქე მაინც ბერნსი! -
მართლა ხალხი აურჩევია!
ოღონდ - უძარცვავს
პოეტების ნაძრახი ჯოგიც,
უხვად სიბრიყვე,
სიბეჩავეც
გადუწერია...

ხოლო კრიტიკა, -
საყვარელი, მტრედებრ ღუღუნა,
ან - გასუსული,
სავარძლისას როცა გრძნობს ძალებს, -
შეცბუნებული
გარეუვლის წნელის ხუხულას,
საყდარიაო,
ხუხულაზე
რაკიღა ბრძანებს...

რა ჰქნას კრიტიკამ?!
ნურვინ იტყვის - კრიტიკა სტყუა!
ვინ გაასწორებს
(კალმის წვერით) კუზიან სოფელს?!
რა ჰქნას კრიტიკამ?!
გონივრულად თავისთვის ბზუა,
როგორც იტყვიან,
დაბალს ეძებს
დროდადრო ღობეს!

მურმან ლებანიძე

***
დიდებულად წვიმს, დიდებულად - თოვს,
დიდებულად ქრის ქარი ქარაშოტი...
არ დაგცდეს საყვედური წვიმაზე, ქარზე -
არ თქვა წუთისოფლის
აუგი არასოდეს!

საზიზღრად იწვიმებს, საზიზღრად ითოვებს,
საზიზღრად იქროლებს ქარი ქარაშოტი,
ჩვენ რომ დავიღლებით, ჩვენ რომ არ ვიქნებით
და სხვა რომ იქნება -
მკერდზე ყაყაჩოთი!

მურმან ლებანიძე

***
ფლოსტებში ფეხი წაჰყო,
ხელ-პირი დაიბანა,
დღის ჩამოირეცხა
ჭვარტლი და ტალახი,
ივახშმა ჰაიჰარად,
საძილედ ემზადება
დაღლილი ქალაქი.

წყნეთიდან დავყურებ
სკას მილიონიანს -
ვარსკვლავთა მდინარეს
ხვალის დღე მოჰყავს -
ყურს ვუგდებ ქალაქის
წრიალს და ბორიალს,
ყურს ვუგდებ ქალაქის
ფშვინვას და ოხვრას.

ათასი საწუხარი
რჩება უთქმელივით,
ათასი საფიქრალი
არ თქვა რომ არ აქვს -
სძინავს კურდღელივით,
უჭირს დაძინება
მშობლიურ ქალაქს.

ფიქრისგან ამაოდ
ლამობს თავდაღწევას,
ფიქრობს, - არ იფიქროს
ამაღამ ამაზე...
ფიქრს რომ შესძლებოდა
რაიმედ გადაქცევა,
კვამლი დადგებოდა
ქალაქის თავზე.