*** ...ყველაფერ იმას, რაც ი ქ დავტოვე... ყველაფერ იმას, რაც ა ქ დამიხვდა...
ყველაფერს, რაც კი გან–მი–ოც–ნებ–და და ისე გალღვა, რომ არ ამიხდა... ყველას, ვისთვისაც ვიყავი კარი... ყველას, ვისთვისაც ვნიშნავდი სიმებს, ძელს ანდა ლერწამს, საკანს ან ბუდეს, ანდა უბრალოდ, წერტილს ან მძიმეს... დღეებს, ღამეებს, დღეებს, ღამეებს ჩამქრალს, ანთებულს, ჩამქრალს, ანთებულს... ანთებულს, ჩამქრალს ჩემს შეყვარებულს, შუქურას ზღვაზე – ჩამქრალს, ანთებულს... გუბეებს, სადაც ჩანდა სამყარო... ბასრ მახვილებად დაცემულ წვეთებს... ყველაფერს, რასაც ავირეკლავდი – მზის ლოკოკინებს და მთვარის გედებს... სიბრძნეს, მიგნებულს სისულელეში, ხელისგულიდან აფრენილ კოცნას...
ბევრ რამეს კიდევ დავიფიცებდი, როდესაც... ანდა უბრალოდ, როცა...
*** Total that... The verse by Tamri Pkhakadze (in Georgian) This clip is made with: In The Mood For Love - Song Yumeji's theme Shigeru Umebayashi. Paintings by Tamri Pkhakadze This clip made by Mikho Mosulishvili, Tbilisi, Georgia, 2022
*** ვიარე ბევრი, ქარში, გრიგალში, არ აგერიო ახლა იმ ქალში,
რომელსაც ქარი შიშის ზარს სცემდა... საბედნიეროდ შენდა და ჩემდა,
აღარაფერი აღარ მაშინებს, გარდა უქარო, უძრავი რინდის,
რადგან ცხოვრება სწორედ ასეთ დროს, სწორედ ასეთ ჟამს მიდის და მიდის....
*** I walked for a long time... The verse by Tamri Pkhakadze (in Georgian) This clip is made with: Wind Song by Ludovico Einaudi. Paintings by Tamri Pkhakadze This clip made by Mikho Mosulishvili, Tbilisi, Georgia, 2022
Number of posts : 538 Age : 32 Location : Marseille Job/hobbies : poète et Journaliste Humor : Le bien Registration date : 12.02.19
Subject: Re: თამრი ფხაკაძე Tue Jan 10, 2023 8:53 am
წიგნის დასახელება - „ჩვენ, თურმელები“ (რომანი) ავტორი - თამრი ფხაკაძე რედაქტორი - ბესო ხვედელიძე დიზაინერი - სალომე საბანაძე სერია - „იკითხე ქართული XXI“ გამომცემლობა - პალიტრა L დაიბეჭდა - შპს „კოლორში“ ISBN 978-9941-35-513-4 გვერდები - 256 ყდა - რბილი წიგნის ფორმატი - 13/19.5 გამოშვების წელი - 2022
აღწერა თურმე... თეთრი, თლილი ქვის მრავალკარიან სახლში მცხოვრები თურმელები, ჯერ კიდევ ანთიმოზ თურმელის დროიდან, ამ კართა გავლით შედი-გამოდიოდნენ ერთმანეთის ყოველდრიურობაში. თურმე... ერთი მთავარი კარით გადიოდნენ და იკარგებოდნენ შეუცნობელ გარე წუთისოფელში, ხან უმნიშვნელო და ხანაც საბედისწერო მოგზაურობებში. თურმე... ზოგი ბრუნდებოდა, ზოგიც _ ვერ... "ჩვენ, თურმელები" _ ასე დაასათაურა ავტორმა, მისივე თქმით, ცხოვრების მთავარი წიგნი, ეპოქალური რომანი, რომელსაც საგვარეულო-გენეალოგიური არქიტექტონიკა აქვს, ხოლო წიგნს, ნაწარმოებში მრავალგზის ნახსენები საგვარეულო დიადემასავით, თავსართად უძღვის მრავალრიცხოვან თურმელთა უზუსტესი გენეალოგიური ხე. წიგნი თურმელთა გვარის ნაშიერთა ლამის უსრულ ხეტიალზეა ამ სამყაროს განედ-მერიდიანებზე. როდის? რატომ? როგორ? _ პასუხები კითხვებზე ამ მაღალოსტატურად მოთხრობილ, ერთი უზარმაზარი გვარის ცოდვა-მადლიან, სისხლითა და სიყვარულით გაჯერებულ საბედისწერო მატიანეშია.
თურმელების გენეალოგიური ხე, წიგნის ავტორის ნახატი, 2022
Last edited by Nicoletta La Chatte on Sat Jan 14, 2023 6:52 pm; edited 1 time in total
Nicoletta La Chatte Admin
Number of posts : 538 Age : 32 Location : Marseille Job/hobbies : poète et Journaliste Humor : Le bien Registration date : 12.02.19
Subject: Re: თამრი ფხაკაძე Wed Jan 11, 2023 5:21 pm
თამრი ფხაკაძე
*** დამღალა მიეთ-მოეთმა... _ თქვა თოვით ღმერთმა, პოეტმა...
2023
_________________ Nicoletta La Chatte
Nicoletta La Chatte Admin
Number of posts : 538 Age : 32 Location : Marseille Job/hobbies : poète et Journaliste Humor : Le bien Registration date : 12.02.19
Subject: Re: თამრი ფხაკაძე Fri Feb 10, 2023 7:06 am
მიხო მოსულიშვილი
თურმე, თურმელებიც ყოფილან... (მარადიულობის ერთი კარნავალის გამო, ანუ უცაბედი შთაბეჭდილება თამრი ფხაკაძის რომანზე: „ჩვენ, თურმელები“)
დაიწყებ კითხვას თუ არა, მაშინვე წამოიმართება თურმელების თეთრი, თლილი ქვის სახლი მთის მწვერვალზე, ოცათორმეტფანჯრიანი სასახლე, თექვსმეტი შიდა და ერთი მთავარი კარით, ცხრა ბუხრით, თექვსმეტი ოთახით - რვა პირველ და რვა მეორე სართულზე. სწორედ აქ გამართავენ სასეირო და დამაფიქრებელ, მხიარულ და სევდიან კარნავალს სხვადასხვა თაობის ნაირ-ნაირი ადამიანები, - თურმელები, ესე იგი, თურმე, თურმელებიც ყოფილან ამ ცოდვა-ბრალიანი ქვეყნიერების ჭრელ ხალიჩაზე, როგორც ერთ-ერთი გაუხუნარი ფერი, ხმა თუ სინათლე, - მრავალი თაობის თურმელები, მოყოლებული გილგამეშ თურმელიდან ვიდრე გიო თურმელამდე, - აქ დაიბადებიან, აქედან დაინახავენ და მერე მოივლიან კიდეც მთელ ავ-კარგიან სამყაროს და ისევ აქ დაბრუნდებიან, როგორც გემები - ბოლო ნავსაყუდელში... თამრი ფხაკაძე ხატავს სამშობლოს და მის დამოკიდებულებას მთელ სამყაროსთან. უცნაურია თურმელების მიმართება დროსთან, სადაც დროის ზოგადი სახელები შეიძლება მოინიშნო: ძველად, ადრე, ახლახანს და ახლა. თანაც ეს ყველა, ამ ცალკეულ ხანას მიკუთვნებული პერსონაჟები როდის გამოჩნდებიან და მერე გაქრებიან, წინდაწინ ძნელი სათქმელია, რაკიღა ყველაფერი ერთბაშად ხდება, ყოვლად არაქრონოლგიურად. სახეზე გვაქვს დროის კოლაფსი და არასწორხაზოვანი თხრობა. თავად მწერლის მიერ დახატული გენეალოგიური ხეც ისეთია, რომელი ტოტი საიდან გამოდის და მას სხვა რომელი აგრძელებს, არა ჩანს. სწორედ ამაშია ამ რომანის უნიკალურობა: დრო გაჩერებულია და პერსონაჟები მარადიულობაში მოქმედებენ, ოდნავ შესამჩნევი დროის ნიშნებით. შეიძლება გავიხსენოთ მარკესის „მარტოობის ასი წელიწადი“, მაგიური რეალიზმის ჟანრის რომანის კლასიკური მაგალითი, სადაც რეალობა და ზღაპრულ-ფანტასტიკური ისეა გადაჯაჭვული, ერთმანეთისგან ძნელი გასარჩევია, მაგრამ მსგავსება აქ მთავრდება: მარკესის რომანი ქრონოლოგიურად ზუსტად მონიშნულ დროზე და ამ დროში თანმიმდევრულად არსებულ პერსონაჟებზეა. თამრი ფხაკაძის რომანის შემთხვევაში კი საქმე გვაქვს დროის კოლაფსთან, მის გაჩერებასთან და თხრობაც არალინეარულია - რომელი პერსონაჟი როდის გამოარღვევს თავისი დროის გარსს და რომანის ხან მორევივით აბობოქრებული და ხანაც მშვიდი და მოლივლივე თხრობის ზედაპირზე ამოვა, ძნელი გამოსაცნობია. ხოლო რაც შეეხება სტილს, ის უნდა ითქვას, რომ: ვრცელი პერიოდები მარკესთან, თუნდაც პარაგრაფები ბაროკოული თხრობითა და რეალურ-ირეალურის შეერთებითაა შექმნილი. თამრი ფხაკაძესთან აბზაცები უფრო გახსნილია, აქაც რეალურ-ირეალურის მონაცვლეობაა, რაღაც უცხოდ მშობლიური მუსიკით მოწესრიგებული და, იმავდროულად, აქ თავისუფლად შემოდის დიალოგიც. ამ რომანის ნარატივი ჩვენი მთიელი ქალების ნაქსოვ ფარდაგს ჰგავს, ფერად-ფერადს და ისეთ ორნამენტებიანს, ერთხელ რომ ნახავ და მერე სულ თან წამოგყვება, თავს აღარ დაგანებებს და ხშირ-ხშირად შეგახსენებს თავს. ეს რომანი დაბრუნებაა, დაბრუნება საკუთარ ფესვებთან, დაბრუნება მშობლიურ მიწასთან, დაბრუნება სამშობლოსთან, რომელიც აქვე, ჩვენს გვერდითაა, მაგრამ არ ვიცით და ვერ ვხედავთ ხოლმე და რომელიც ასე ლამაზია და წარმტაცი, თავისი ავანტიურისტი თუ შინაყუდა ადამიანებით, ავებით და კარგებით, შეყვარებულებით და მძულვარეებით, დაკარგული და ნაპოვნი ცხოვრებებით... ცალკე დასაკვირვებელია მწერლის ენა, რომელიც გაივლის და გამოაჩენს ქართული ენის განვითარების ლამის ყველა პერიოდს - ძველქართულიდან ფშაურ დიალექტამდე, თანამედროვე ლიტერატურული მეტყვლებიდან ჟარგონამდე, ამაღლებული რიტორიკიდან ყოფით სლენგამდე. ავტორის ხელში ისე მოქნილი ხდება ქართული ენა, ისეთი სხარტი და თვითკმარი, ისეთ მოულოდნელ მუსიკალურ შესაძლებლობებს აჩენს, რომ ერთი ცალკე სიხარული ამის დაკვირვება და ამ თავისებურ მუსიკას წაყოლაცაა კარგი მკითხველის მხრიდან... მე ეს რომანი არა მხოლოდ კონკრეტულად თამრი ფხაკაძის, არამედ ქართული ლიტერატურის ერთ-ერთი დიდი გამარჯვება მგონია, საუკეთესო ქართული რომანების ჩამონათვალში რომ მოხვდება თავისუფლად და უცხოეთში გასატანად და საჩვენებლად ამაზე კარგს ბევრს ვერაფერს ვნახავთ, რათა სამყაროს ვუთხრათ - აი, ვინ ვართ და აი, ვინ ვიყავით და აი, ვინ ვიქნებით... ხოლო იმათ კი ასე თქვან მერე - თურმე, თურმელებიც ყოფილანო... ... და, რაც მთავარია, თამრი ფხაკაძის მიერ თორმეტი წლის დიდი შრომით შექმნილი ეს დიდი ლიტერატურული კარნავალი თუ უცხოდ რამ ნაქსოვ-ნაგვირისტალი ფერად-ფერადი ფარდაგი არა მთავრდება, - გიო თურმელი გააგრძელებს ამ გვარის ცხოვრებას და ახალ-ახალი თურმელები სამარადისოდ გამართავენ ხოლმე ამ დიდ დღესასწაულს, სასიხარულოსაც და სევდიანსაც... თურმე, თურმელებიც ყოფილან, - იგივე ჩვენ, ყველა!.. - და სწორედ ამიტომ...
Number of posts : 538 Age : 32 Location : Marseille Job/hobbies : poète et Journaliste Humor : Le bien Registration date : 12.02.19
Subject: Re: თამრი ფხაკაძე Mon Feb 20, 2023 3:45 pm
„საბა“
ჩვენ, თურმელები - რომანი ჩვენზე
ზოგიერთი წიგნი სახლს ჰგავს. სახლში კი რამდენი შესასვლელი შეიძლება არსებობდეს? ერთი კარი? ორი? ორიც ფანჯარა? გინახავთ სახლი, რომელსაც უამრავი ფანჯარა აქვს, ყველა მხარეს, მთელი 36 ფანჯარა. სწორედ ასეთი სახლია თამრი ფხაკაძის ახალი რომანი „ჩვენ, თურმელები“. რას ვგულისხმობ ბევრ ფანჯარაში? ლიტერატურულ ქვეტექსტებსა და ინტერნეტქსტებს, ასოციაციებსა და ალუზიებს, უამრავ იდეას, აზრსა და მოგონებას, რომლითაც ამ წიგნის სივრცეში შედიხარ. სახლი ამ წიგნის მთავარი მეტაფორაცაა, სწორედ ისეთივე პარალელურსივრცეებიანი, მრავალამბიანი, მრავალტექსტიანი შენობა,“უცნაური შენობა“, როგორც გალაკტიონთანაა. თამრი ფხაკაძის ეს ეპოქალური რომანი, ავტორის ცხოვრების მთავარი წიგნი, როგორც თვითონ აღნიშნავს, თორმეტი წლის განმავლობაში იწერებოდა, ღვინდებოდა, შენდებოდა და საბოლოოდ ისეთი ფორმა მიიღო, როგორი სახითაც გამოიცა. რომანი ერთ ოჯახსა თუ დინასტიაზე, ქართული ბუდენბროკებისა თუ მარტოობის ასი წელიწადის ამბავი თურმელების ოჯახის ისტორიას მოგვითხრობს. პირველი ფანჯარა სწორედ ეს გვარია, რომელიც კიდევ უფრო ამძაფრებს რომანის მაგიური რეალიზმით შეზავებულ განწყობას, რომელშიც თხრობა რეალურსა და არარეალურს შორის, რამდენიმე პარალელურ სამყაროს შორის მიედინება. „თურმე“ ერთდროულად ქართული ზღაპრის „იყო და არა იყო რა“ დასაწყისია და ამავე დროს თხრობის სავსებით რეალური საწყისიც. თურმეობითი ქართული ენისთვის ხომ ისეთი მნიშვნელოვანი კატეგორიაა, რომ ზმნის ფორმა, ზმნის მწკრივიც კი ეთმობა მას. ეს ამბავიც, მიუხედავად იმისა, რომ მრავალი რეალური ნარატიული ნაკადის გადაკვეთაა, თურმე ხდება, ერთდროულად ნამდვილიცაა და თან მაგიურიც. თან სააქაოა, თან საიქიო, რომელსაც უხილავი ნაგაზი სდარაჯობს. კარი, რომელიც ზოგჯერ მაშინაც ღიაა, როცა დაკეტილია და ზოგჯერ მაშინაც იკეტება, როცა ღიაა. ბუხარი, რომელიც გარდასულ ამბებს ხატავს, მარანი, რომელიც მუნჯს ენას ამოადგმევინებს, საკუთარ ჩრდილებს შეფარებული ადამიანები, უძველესი გრაგნილი, რომელსაც მკითხველი, არც მეტი და არც ნაკლები, კონსტანტინოპოლის აღების ამბავთან მიჰყავს. ეს უცნაური, მაგიური მეტაფორებით სავსე ტექსტი დროსა და სივრცეში ამოგზაურებს მკითხველს. პარალელური სამყაროების გადაკვეთა სწორედ ეს ჯადოსნური სახლია, სადაც ნამდვილი ამბები უზავდებიან ერთმანეთს, სადაც ადამიანთა ბედისწერები ერთმანეთს კვეთენ. ამ წიგნში ყველა მითის შეტრიალებული ვერსიაა, თუ უხილავი ძაღლი ცერბერს გაგახსენებთ, ბრაზილიაში ქმრის საძებრად წასული ქალი - პენელოპეს სახეცვლილი ვარიანტია, რომელიც ქმარს ერთი ქალისა და ერთი სიტყვის ბედნიერ ტყვეობაში აღმოაჩენს. აქ ქალები უფრო მოგზაურები არიან, ვიდრე კაცები, ისეთივე გაბედულები და პრინციპულებიც. აქ ბევრი სახეა, ერთმანეთთან გადაჯაჭვული და, ამავე დროს, დამოუკიდებელი. პირველ სიყვარულსა და პირველ შეხებებს დანატრებული, სატრფოს ცხრა მთას იქით გადევნებული, ჩეკისტი თუ მეომარი, მოხეტიალე თუ პოეტი, მუსიკოსი თუ ნავთობის მაგნატი. წიგნის კითხვა ცურვას ჰგავს, მოგონებებში ცურვას, მდორე, ტკბილ, აუჩქარებელ ყვინთვას პოეტურ სახეებსა და მეტაფორებში, სიტყვებსა და წინადადებებში, კადრებიდან კადრებში, საუკუნეებიდან საუკუნეში, ამბიდან ამბავში, სიყვარულიდან სიყვარულში, დანაკარგიდან დანაკარგში. რაზეა ეს წიგნიო? ხომ კითხულობენ-ხოლმე, მართლაც, რა ამოძრავებს ამდენ ადამიანს, რა არის ამ ადამიანების მთავარი ამბავი? ეს წიგნი სიყვარულზეა, სიყვარულის ძებნასა და კარგვაზე, მოპოვებასა და ვერშენარჩუნებაზე. ამბავზე, რომელიც ოდესღაც დაიწყო და რომელსაც არ აქვს დასასრული, ისევე, როგორც ამ წიგნს, რომელსაც ახალ გვერდზე გადაშლი, თითქოს ცარიელია და მერე თანდათან ამოლურჯდება, ამოიისფერდება ნაწერი და კიდევ ახალი ადამიანის ამბავს გიამბობს. ვისზეა ეს რომანი? ჩვენზე, ამ ქვეყნის შვილებზე, თურმელებზე, ხან მკვდრებზე, ხანაც ცოცხლებზე, უფრო ნამდვილებზე, ვიდრე გამოგონილებზე. ჩვენზეა ეს ახალი და შესანიშნავი ქართული რომანი, თამრი ფხაკაძის „ჩვენ, თურმელები“.
Любі мої діти, мила, мамо й тату, Я йду на війноньку нашу землю захищати. Не плачте за мною, якщо в полі згину, Все віддам за любу неньку нашу Україну!
Єднаємося, браття, в цю лиху годину, Нехай ворог знає – ми за Україну. Богу душу нашу віддамо єдину, За нашую землю Священну Україну.
Богу душу нашу віддамо єдину, За нашую землю Священну Україну!
<2> Ми за ції степи, за ліси і гори, За лани широкі, за Чорнеє море. За Небесну Сотню, за Тараса брата, За нашу свободу ми побороли ката!
З нами Свята Віра, з нами Бог і правда, І ми проти того, щоб брат ішов на брата. А якщо війною – тоді начувайтесь, Нас ніщо не зупинить! Слава Україні!
А якщо війною – тоді начувайтесь, Нас ніщо не зупинить! Слава Україні!
<3> Не плачте за мною, якщо в полі згину, Все віддам за любу неньку нашу Україну! Не плачте за мною якщо в полі згину, Все віддам за любу неньку мою Україну!
Number of posts : 538 Age : 32 Location : Marseille Job/hobbies : poète et Journaliste Humor : Le bien Registration date : 12.02.19
Subject: Re: თამრი ფხაკაძე Wed May 10, 2023 7:23 am
თაკო წულაია
თამრი ფხაკაძის „ჩვენ, თურმელები“ – სახლი, რომელიც ცოცხალია თამრი ფხაკაძე, “ჩვენ, თურმელები”, გამომცემლობა “პალიტრა L”
ყველაფერი სახლის აღწერით იწყება – ოცდათორმეტი ფანჯარა. თექვსმეტი შიდა (ერთმანეთის ცხოვრებაში შესასვლელ-გამოსასვლელი) და ერთი მთავარი (გარე-წუთისოფელში გასასვლელი) კარი. ჩუქურთმები. ხის იატაკი. ცხრა ბუხარი. თექვსმეტი ოთახი. კედლები ფარდაგებით, ფოტოსურათებით, ტილოებით.
მერე ჩნდებიან პერსონაჟები, თითქოს კედლებიდან და ოთახებიდან გამოდიან, სახელებსა და თავიანთ ამბებს ამჟღავნებენ, რეალურისა და ირეალურის ძნელად გასარჩევ ზღვარზე დადიან და ვერ ხვდებიან, სახლის ტუსაღები არიან თუ პატრონები.
სახლის ასეთი დეტალური აღწერა, სინამდვილეში, სწორედ მათი, პერსონაჟების აღწერაა და პირიქით. გარდა იმისა, რომ თურმელების სახლი ტექსტის პროტაგონისტია, იგი ყველა სხვა გმირის ამრეკლავი სივრცეა, რომელსაც ერთდროულად მათი ცხოვრების შემაჯამებელი და შემნახველი ფუნქცია აქვს. ის მატიანეა, დოკუმენტი, რომელშიც თურმელების ქარტეხილიანი ცხოვრება უნდა ჩაიწეროს. სახლია ის სემანტიკური სივრცე, სადაც გარდაცვლილები ცოცხლებს უნდა შეხვდნენ, მომხდარი ამბები კი – მოსახდენ ამბებს.
„ჩვენ, თურმელები“, რომელსაც ავტორმა, თამრი ფხაკაძემ, თავისი ცხოვრების წიგნი უწოდა, დიდი, მრავალფეროვანი ოჯახური პორტრეტია. პორტრეტზე გამოსახულ თითოეულ თურმელს საკუთარი, უნიკალური ამბავი აქვს. მაგრამ უნიკალურობის მიუხედავად, ყველა ეს ამბავი თითო გვერდია საერთო წიგნისა, რომელშიც წერას თურმელები 25 წელიწადში ერთხელ აგრძელებენ.
ვინ არიან ისინი?
ბუენდიების ოჯახის წევრებივით მაგიურ ბუნდოვანებაში გახვეული ადამიანები, რომლებიც გამუდმებით მოძრაობენ, თითქოს გაჩერებისა და დაფიქრების ეშინიათ. ამ რომანში სულ ვიღაცას ეჯახები, მათ სახლში ჩქარი ნაბიჯებით დადიხარ (თხრობის სწრაფი ტემპის გამო) და ხან რომელ თურმელს შეეფეთები, ხან – რომელს.
ბაბუა სარგისი, რომელმაც დროშის ფრიალი და ხმლის ქნევა ვერ მოიშალა; დემეტრე, რომელიც სანთლებს აქრობს, მათი სახლი ვინმეს ეკლესია რომ არ ეგონოს; ნოშრევან თურმელი, ხუთჯერ რომ მოახერხა სენაკში შესვლა; ლუკა თურმელი, რომელსაც გაზაფხულები უფრო აღელვებდა, ვიდრე შემოდგომები; მზეხა, რომელიც დიდი შიმშილობისას არაფრისგან სადილებს აკეთებდა; თარაშ თურმელი, რომელსაც მამა მოუკლეს და არ იზრდება; ედიშერ თურმელი, რომელიც ვარსკვლავებს ელაპარაკებოდა. ანანო შავთვალა, რომელმაც ლიუქ თურმანი მაინც იპოვა; ჯორჯ თურმანი, რომელიც ეძებდა; ნუცა თურმელი, რომელიც წინასწარ ხედავდა ხელის მთხოვნელების მომავალს; აბე და კააბო, ერთს ცაში რომ უყვარდა ყურება და მეორეს – მიწაში; უტა თურმელი, ათასი ციხიდან რომ მოახერხა გაქცევა – ეს არასრული სიაა პერსონაჟებისა, რომლებსაც თამრი ფხაკაძემ რომანსა და თურმელების სახლში მოუყარა თავი და ერთმანეთთან თანაცხოვრება, თურმელების ოჯახის წევრობა არგუნა წილად.
და არიან კიდევ სხვები, ფრაგმენტები, თითქოს ნახევარი ადამიანები; სახეები, რომლებიც წამიერად გაკრთებიან და მერე სიბნელეში ბრუნდებიან; სახელები, რომლებიც თურმელების წინაპრების ვრცელ ისტორიაში იკარგებიან, მაგრამ სანამ საბოლოოდ შეერევიან წარსულს, საკუთარი, ერთადერთი ამბის მოყოლას ასწრებენ.
როგორც ჯულიან ბარნსი წერს თავის ერთ-ერთ რომანში: „უმრავლესობას ერთადერთი ამბავი გვაქვს მოსაყოლი. იმას არ ვამბობ, ცხოვრებაში მხოლოდ ერთი რამ ხდება-მეთქი: მოვლენა უამრავია, რასაც მერე უამრავ ამბადაც ვაქცევთ, მაგრამ მთავარი მუდამ ერთადერთია – ის, რაც, საბოლოო ჯამში, მოსაყოლად ღირს“.
ავტორიც თითქოს ბარნსის პრინციპით ხელმძღვანელობს და ყველა ამ პერსონაჟის ცხოვრებიდან ერთადერთ ამბავს არჩევს. ამბავს, რომელშიც მათი ხასიათი და ინდივიდუალურობა ყველაზე ზუსტად ჩანს.
„იყო კი ნამდვილად?“ – გაიფიქრებენ თურმელები ნახევრად ლეგენდარულ, ნახევრად რეალურ წინაპრებზე. დაახლოებით ისე, როგორც კატია პეტროვსკაიას რომანის „ალბათ ესთერის“ მთხრობელი ფიქრობს, რომ ისტორიის მიერ შემონახული სურათების მიღმა არიან უსახელო, უხილავი, უხმო ადამიანები. მართალია, განსხვავებით თამრი ფხაკაძისგან, იგი საკუთარი ოჯახის რეალურ ამბავს იკვლევს, მაგრამ საერთოა სურვილი – გამოიხმო წარსულის აჩრდილები, რომლებსაც შენი ხსოვნა ასხამს ხორცს.
„ჩვენ, თურმელები“ გამორჩეულია არა მარტო დასამახსოვრებელი პერსონაჟებისა და მათი ამბების სიმრავლით, არამედ უსულო საგნების მოულოდნელი გაცოცხლებით. აქ ყველაფერი დენადი და ცვალებადია, სტაბილურობა არა მხოლოდ ადამიანებისთვის, არამედ საგნებისთვისაც უცხოა. ერთადერთი სახლი დგას და დგას, მის შიგნით კი ყველაფერი ცოცხალი და მოძრავია. სიცოცხლე კი აუცილებლად გულისხმობს სუბიექტურობას – ამიტომაც სახლი ვიღაცების მიმართ კეთილგანწყობილია, ვიღაცებს, პირიქით, ცივად მასპინძლობს. მის ზღურბლზე უხილავი ნაგაზია გაწოლილი და მასზეა დამოკიდებული, სახლში შესვლას შეძლებ თუ ვერა.
როგორც მაგიურ რეალიზმს შეეფერება, არც ეს რომანი აღიარებს დროით და სივრცით საზღვრებს. როგორც კი ლუკა თურმელი სენაკში შევა (სენაკი არის ოთახი, სადაც 25 წელიწადში ერთხელ შედის თურმელი და ოჯახური ქრონიკის წერას აგრძელებს), მკითხველის თვალწინ ირღვევა წარსულისა და აწმყოს მყარი კონსტრუქციები და გარდაცვლილი ადამიანების ცხოვრება ცოცხლებისაში იწყებს ჩაღვრას, თურმელების ცხოვრების ერთიანი ნაკადი რომ შექმნას.
სენაკში შესულ ლუკა თურმელს ამბებითა და ადამიანებით სავსე, ხმაურიანი წიგნის კითხვა უწევს, სადაც თურმელების ერთმანეთისგან განსხვავებული ფანტომები ბინადრობენ. განსხვავებების მიუხედავად, ყველა მათგანი მიჯაჭვულია სახლთან-სამშობლოსთან. მიჯაჭვულია მაშინაც კი, როცა მისგან გაქცევა უნდა.
ავტორი სრულიად აშკარად აკავშირებს სახლის სიმბოლოს საქართველოსთან (და, ზოგადად, სამშობლოს იდეასთან). თურმელები ხანდახან თავიანთი თავისა და რაღაც უსახელოს მოსაძებნად მიდიან სახლიდან, მაგრამ ყველა მათგანს უკან იხმობს სახლი და საკუთარ თავთან შეხვედრაც მხოლოდ მის კედლებში ხდება შესაძლებელი. გადამწყვეტი მოვლენებიც სახლში უნდა განვითარდეს ან მის მახლობლად. კარლოს ფუენტესმა ერთ-ერთ ინტერვიუში თქვა, რომ მაგიური რეალიზმი ჟანრი არ არის, ესაა პერსპექტივა, რომლითაც სამყაროს უყურებ. თამრი ფხაკაძესაც ხედვის ასეთი პერსპექტივა აქვს შერჩეული, თუმცა დაზუსტებით ვერ ვიტყვით, სანამდე „სწვდება მისი მზერა“, მხოლოდ სახლია სავსე მისტიკურობით თუ თურმელებს ყველგან თან დაჰყვებათ მაგიურობა.
მათ ცხოვრებაში არაფერია ზებუნებრივი, თუმცა ყველაზე ჩვეულებრივი მოვლენებიც აღბეჭდილია უჩვეულო, შემეცნებისა და რაციონალურობის მიღმა მყოფი ძალების არსებობით. ღმერთი, ბედისწერა, ავტორის უხილავი ხელი – სულერთია, რა, მაგრამ რაღაც ისე აკავშირებს თითოეული თურმელის ცხოვრებას ერთმანეთთან, რომ თავადვე იქცევიან ერთმანეთის ხსნისა თუ დაღუპვის მიზეზებად.
თუმცა ხსნაც და დაღუპვაც, ვფიქრობ, ერთადერთ რამეს – მეხსიერებას უკავშირდება. სანამ ახსოვხართ, ხარ. იქნებ სწორედ ამიტომ, ყოფნის გასახანგრძლივებლად ჰყვებიან თავიანთ ამბებს თურმელები. ადამიანები, რომლებიც ხშირად მიდიოდნენ სახლიდან და ხან ბრუნდებოდნენ უკან, ხან – ვერ. თუ ბრუნდებოდნენ, თან თითო წიგნი მოჰქონდათ, თუ ვერ ბრუნდებოდნენ, მათი ამბები ჩამოჰქონდათ სხვებს.
შესაძლოა, ამიტომაც დამრჩა განცდა, რომ წიგნი არა ავტორმა, არამედ სულ უბრალო შემთხვევითობამ დაასრულა. რეალურად კი თურმელების ამბავი გრძელდება. მართალია, იმ წიგნში არა, რომლის ავტორიც თამრი ფხაკაძეა, მაგრამ იმ წიგნში ნამდვილად, რომელსაც თავად თურმელები წერენ და რომელიც დროდადრო უჩვეულო შუქში ეხვევა.
Home 
თამრი ფხაკაძე
