ვახტანგ ღლონტი

ვახტანგ ღლონტი

***
ყველა მარტოა... როცა მარტოა
ყველა ერთად და ცალკე ყოველი;
როცა არყოფნის კარი ფართოა,
მე ვისგან რისი ვიყო მთხოველი.

როცა მიდიხარ... საით მიდიხარ
არ იცი, ვიდრე მიხვალ ბოლომდე;
როცა საკუთარ თავზე დიდი ხარ,
ღირს კი ვიღაცის ჩრდილთან ომობდე.

როცა სულელი გაჯერებს ზღაპარს,
რომელიც თვითონ გამოიგონე;
რადგან გეგონა - ბრმის განკურნება
შეეძლო სისხლით ნაწერ სტრიქონებს.

როცა მორცხვია ყველა პასუხი
და უადგილო ყველა შეკითხვა;
როცა იშლება სახება უფლის,
რჩება, რაც კაცის ხელმა შეთითხნა.

ვემშვიდობები პოეტის სახელს,
უნდა ჩავბარდე პატრონს უბრალოდ;
ან მომთაბარე მწყემსებთან მნახე,
ან, სადაც მიხმობ, იქ ვარ, უფალო.

ქვა ვარ, ხავსი ვარ, წვეთი ვარ წვიმის.
ვარ ის, რაც არ ჩანს წვიმის წვეთიდან;
რა უნდა იყოს ამაზე მცირე?!.
ვაი თუ ვინმეს ესეც ედიდა.

სულ სამი სიტყვა: „მე აქ ვიყავი“ -
ერქვა ჩემს ყოფნას, ვიყავ ვისთვისაც -
მინდოდა, მაგრამ ვერ შევითვისე,
უნდოდა, მაგრამ ვერ შემითვისა.

2007

ვახტანგ ღლონტი

***
...გარეთ კი… მაინც, რა ხდება გარეთ;
კრავანგელოზნი, ღმერთს რომ წაჰგვარეს,
ქცეულან მგლის და ძაღლის ლეკვებად;
ყველას შიმშილი მიერეკება
სხვისი გობისკენ, სხვისი ჯიბისკენ,-
ეშმაკიც ისე ნაზად გიბიძგებს,
მოგეჩვენება უფსკრული მდელოდ;
განა ასეთი გსურდი, გამდელო.
რად მეჩვენება ცოდვა ცხონებად,
აღარც თხოვნა ჭრის, არც შეგონება -
ნაცნობ-უცნობის, იმის-ამისი;
უფალო, ხელი რატომ გამიშვი.
ღრუბლის უღრანი გამოიწალდე,
ვერ აღწევს შენი ცრემლი მიწამდე.
ვერ აღწევს შენი სიტყვა-ნუგეში,
მეც შენთან მინდა, ღრუბლის გუბეში -
ჩავაწყო ფრთები, ვიდრე შემახმა,
ბოლო იმედი მაინც შენა ხარ.
დაყოფილია ზეცა ღრუბლებად,
დაყოფილია ქუჩა უბნებად.
რომელი არი შენი ღრუბელი,
ვისი ვინა ხარ, რომელ უბნელი;
-ჰა, ძმა, მიცანი თუ ვერ მიცანი?!-
ბალღები ცამეტ-თოთხმეტისანი,
თავად საკუთარ თავის მშობლები,
ვინ სანახევროდ, ვინ მთლად ობლები,
ისეთ საოცარ სპექტაკლებს დგამენ;
ღიად, ფარულად, დღეა თუ ღამე.
სხვა აზარტია ქუჩის თეატრი,
სცენაზე ნანახს ნუვინ შეადრით;
აქ თუ სისხლი გდის - მართლა სისხლია,
აქ კულისები ვეღარ გიხსნიან.
აქ არ გეძლევა როლი მეორედ
თუ ერთხელ შერცხვი; აქ კლაკიორებს
აკრძალული აქვთ ტაში და ბრავო! -...
პატივცემულო მკითხველო, რაო?! _
სათქმელს დავცილდი?! - ფილოლოგი ხართ?!-
გსურთ დამეხმაროთ?!- გმადლობთ მოგიხმართ
(სხვა საქმისათვის) თუ დამჭირდებით...
ჯერ, მოვიკითხოთ ჩვენი ბიჭები.
იქნებ როგორმე მივუსწრო ცოცხალს,
ვინც სასიკვდილო ბაგირზე ცოცავს,
კლდეზე დაკიდულ თავის საძმოთი...
ბორგავს ლეთე და ნაპირს გადმოდის.
დუმს შორეახლო ძველი ყორღანი,
ნაფრონტალნი და ნაკატორღალნი
წვანან დაღლილი მათი მამები,
რომ ამოხადეს სული წამებით.
გრძელდება მათი სულის ამოხდა -
მამიდან შვილზე - მერე, რა მოხდა?! -
იტყვის ბრიყვი და, დარჩება ბრიყვად;
ჩვენ ხომ ბრიყვები ძალიან გვიყვარს;
გვიადვილებენ ცხოვრებას... სიკვდილს...
ბრიყვთათვის ვწერდი მეც, გვიან მივხვდი!
მეც ვიქცეოდი ხშირად ბრიყვულად;
ჭკვიანთა საბჭომ ერთხანს მიყურა,
ამათ მოსარჩლეს, იმათ მოდავეს,
პატივისცემა დამიცოტავეს
და თქვეს - მივუშვათ ურჩი ნებაზე -
და, შემატოვეს, ბრიყვებს, გემბანზე.
არადა, გემი ისე ირწევა,
ვგრძნობ, ნაპირამდე ვერ მიიღწევა.
როცა გიჟია – მგზავრიც, მესაჭეც;
იქ ზღვაც გიჟდება - ჰოდა, მეც მსაჯეს.
ძმებო და დებო, მე რა შუაში,
ვწერე კალმით და ვხატე გუაშით
სულელთა დაცვის ვრცელი კანონი,
თუმცა ვიღაა ჩემი გამგონი.
წყალში მიყრიან ამაგს კი არა,
მეც მიმაყოლონ ტანსაცმლიანად
ლამის და, უკვე ეს მერამდენედ,
ასე უხდიან მადლის ჩამდენებს
თავქარიანნიც, უთავქარონიც...
- ვისი ხარ, ბიჭო?! - ახლა ქარონის;
ადრე მეც... ჩემი მშობლის ვიყავი,
მოკლე ყოფილა ყოფნის იგავი...
- ქარონ, ეს ბიჭი უნდა დამითმო,
ძალზე ნორჩია, ვფიქრობ, სამითოდ.
იცხოვროს,ნახოს, დაიმსახუროს,
ვითომც ყრუა და ვითომც არ ყურობს
ქარონი, მაგრამ არც მე ვეშვები,
გამომიჩინა ბოლოს ეშვები.
- ნავი, უმგზავროდ, არ წავა უკან,
შენ ჩაენაცვლე, სურვილი თუ გაქვს!
- მე ჩავენაცვლო?! ჩა-ვე-ნაცვ-ლე-ბი...
ჯერ გადავთვალო სტროფში მარცვლები,
ოფლის მარცვლებიც, რომ მაყრის შუბლზე
და დავბრუნდები - შუბით, ან შუბზე!
ჩავენაცვლები, დავენაცვლები,
ჯერ მოვიმზადო სუფთა საცვლები,
ფეხისამოსი, ტანისამოსი,
ხელფასი რა მაქვს?! - სამჯერ სამოცი;
ყველაფრისათვის არც მეყოს იქნებ...
ქრის ქარქარონი და ნიჩაბს იქნევს;
თუმც ბებრადშობილს არ შერჩა ძალა,
მითის კანონი შეღავათს კრძალავს;
თვალს და ყურს შუა ხუნდება მითიც,
ეს მდინარნარეც, მითში რომ მიდის
აქ, - აფროდიტე, იქით - არესი;
ტალღაც, რომელმაც მკვდრის მდინარეში
შემომათრია, ცოცხალი, ზღვიდან,
ფრთასურვილებიც, დღემდე რომ გვზიდა
მიწიდან ცამდე, ციდან ცის ცამდე,
ღმერთო, გულით თუ თვალებით მწამდე,
ხომ თვალებიდან შედიან გულში,
ხომ ასე იყო გუშინწინ, გუშინ;
დღეს რატომ ხდება მაინც ამგვარად,
ხარ ყველგან (სხვაგან) ოღონდ აქ არა!
აქ სხვა ღმერთები ბიბინადრობენ -
ბალახ-ჯეჯილში, მთებში, დაბლობზე,
წყალში, ჰაერში, მიწაში, მტვერში;
იყვნენ თავისთვის, არაფერს ვერჩი,
მაგრამ ხანდახან მერჩიან თავად;
ღირს კი მიწიერ ღმერთებთან დავა?!
ღმერთო, ღმერთების მთელი მარაქა,
შენ მითზღაპარში ძალა არა გაქვს,
მე კი რარიგად მომიხაროდა...
უნდა დავბრუნდე უკან - ქარონთან!
- ქარონ, ეს ბიჭი მამაა ჩემი...
შვილი – უფროსი, მშობელი – მრწემი;
ხო, ასეც ხდება, როდესაც წარსულს
მომავლისათვის სიცოცხლე არ სურს,
რადგან აწმყოა იმდენად მძიმე, -
პანდორას ყუთშიც არ ტოვებს იმედს.
ჩვენც ვჭედავთ ახალ იმედის ყუთებს;
შიგ ერთურთს ვჩურთავთ და ღამეს ვუთევთ,
ვუნთებთ სანთლებს და ვუწყობთ ყვავილებს,
ვიდრე ერთი დღე დღეს არ დაგვილევს.
და ვართ იმ ერთი დღის მოლოდინში,
გინდა სულ იყო? _ დიდი ბოდიში!
გადაწყდა, ვრჩები, მამის სანაცვლოდ,
ქარონთან... მამამ უნდა განავრცოს
ჯიში, უფლისთვის სათნო ესოდენ;
ხედვიდეს ბრმაც და ყრუსაც ესმოდეს,
რომ ღმერთი ჩვენში ავახშებს ძალას,
რომ ბოლოს ბოლო მოუღოს ჯალათს
რომ ეშმაკობა ანანოს ეშმაკს,
სიტყვის უფლება ჯერ კიდევ მეც მაქვს,
გზაც შორია და, გავართობ ქარონს;
ეგღა მაკლია ცრემლები ვღვარო!
სულ სულმოკლეთა ცრემლის ბრალია,
რომ ღელავს ხოლმე ლეთე ძალიან.
ცრემლისაგან იქცა გუბე მდინარედ,
ვისთვის მკვდარი ვარ, ვისთვის მძინარე.
კი, გენანებით, ვიცი, სამიწედ,
მოვა მამა და გამომაღვიძებს.
ჩვენ ერთურთს კიდევ მრავალჯერ შევცვლით,
რომ მივიტანოთ ბოლომდე ცეცხლი -
ქარში, წვიმაში, ყინვაში, ბნელში,
გეზს არ შეიცვლის სინათლის ელჩი;
დაე დასცინონ, რომ კვდება სხვისთვის,
მან იცის, რატომ ითმენს და იცდის.
იცის იესომ, იცის პრომეთემ,
როგორ აცივდა, ღმერთო, მომეთბე.
საკმარისია, მცირედი სხვისიც,
ხომ არ მეტყობა?! - (შიგნიდან ვკივი,
შიგნიდან ვიგლეჯ ნერვებს და ხორცებს),...
რაც მქონდა, მეტი რა უნდა მომცეს
ერთ დროს შემწემ და ახლა მძარცველმა,
რკინა და ლოდი თურმე არც მე ვარ.
თუმც დაფქვავს ლოდს და დახრავს რკინასაც,
ვინც ჩვენი წერა წერა წინასწარ.
მეც მქონდა ჩემი ცრემლით საწერი,
დარდის და ფიქრის მთები გავცერი.
ფქვილი აქ დამრჩა, იქ მიმაქვს ქატო;
მორჩა ზღაპარი... აწ ვიღამ ხატოს,
ვიღამ ამოთქვას ჩემი სათქმელი;
არვინ დაადგას ახალსადგმელი
ძველ შესამოსელს... ძველი თხიერიც.
ახალი ღვინით ვერ იხეირებს.
აქვე მივმართავ ამაყ ხეიბრებს, -
თუმც ტურფად ჩანდით ჩემი სარკიდან,
ჩემი გაცემა მაინც დადგინდა -
უხმოდ, ბრალის და მოწმის გარეშე...
ბედნიერი ვარ, მშობელ მხარეში
სიკვდილი მქონდა მთავარ ოცნებად;
სხვას, აბა ვინ და, რას გამოგრჩებათ;


,,ნოსტალგია მეორე ადამზე'' (ნაწყვეტი პოემიდან)

ვახტანგ ღლონტი

***
,,...ელი, ლამა საბაქთანი’’...და კიდევ,
რაღაცის თქმა სურდა, მაგრამ - დაკიდეს...

მეც დამტოვა მამის ,,არა’’-მ ეულად...
მეც მივმართო მინდა არამეულად -

,,...ელი,ლამა საბაქთანი’’ ...და ისევ,
მზეს რომ ვგავდი,მაშინ მიმადაისეს...

,,- ძე თუ არა (მკაცრად მკითხავს), მაშ ვინ’'-ო...
(ასეთ მამას რატომ უნდათ მაშვილონ)?!

,,...ელი, ლამა საბაქთანი’’...მესამე
ჯერზე იყო,- მამლის მესმა მესა მე.

ჯერ ქრისტეს და, მერე ვეცი იუდას...
თქვეს -,,ჩვენ არა... აი, მამას კი უნდა...’’

...მამაა და იცის,რასაც აპირობს...
,,ვემოტუა, სკანი გოლუაფირო!..’’*

---
*(მეგრ.) არ მიმატოვო,შენ შემოგევლე

დეკემბერი, 2020 წელი

ვახტანგ ღლონტი

***
ვუსმენ წვიმას, როგორც გალას,
როგორც პერსი ბიში შელის;
აი, ვინ არ დაიღალა,
ვისი სიტყვაც დღემდე მშველის.

ჩემი - აღდგომაც და ჯვარცმაც,
ზექვეყნიურ ფიქრთა მშლელი;
ვინც დამტოვა, იმათ ნაცვლად,
ყველას ნაცვლად - ვინაც მშველის.

რომ გაჩუმდეს, საფეთქელთან
ვარ ჩახმახის გამომშლელი;
(რაღაც, კიდევ მსურდა, მეთქვა,
ის კი მიშლის, ვინაც მშველის.)

,,- ჯოჯოხეთს მთხოვ თუ სამოთხეს?!’’-
მკითხავს ბოლო გამომსვლელი;
-სადაც წვიმა უფრო მოთქეშს,
სხვა წამალი მე არ მშველის.

,,- რა სჭირთ შენს თვალებს და სტრიქონს,
სულ ცრემლებით რომ გაქვს სველი?!''
- წვიმას ვეხმარები თითქოს,
მსურს ვუშველო, ვინაც მშველის.

21 სექტემბერი, 2019 წელი

ვახტანგ ღლონტი

***
თოვლის ფიფქებმა საგულდაგულოდ
გზებზე დაფინეს თეთრი ქაღალდი;
ახლა სიზმარსაც აღარ ვნახულობ,
თორემ სიზმარში მაინც გნახავდი.

შენ მარტოობა დაგიდარაჯდა,
სიმკრთალე შენი თოვლსაც აოცებს;
შავი ფიქრებით თეთრ ფანჯარასთან
დგები და სულში ითვლი ნაოჭებს.

ვერ გაგიბედავს დაშვება ფარდის
(თვალებს კი მაინც სიცოცხლე უნდათ);
ეს თოვლი შენი სულიდან ბარდნის,
თუ შეწყდა, შენი შეწყდება სუნთქვა.

წმინდა ოცნება გამიპარტახე,
თავად რას იმკი, გულნატყვიარო...
ჩვენ ვისხდეთ სახლში, ამ თეთრ ფარდაგზე
ანგელოსებმა უნდა იარონ.

ვახტანგ ღლონტი

(ციკლიდან ,,წამოკრულები'')


***
ამ პატარა მაკონდოში
თუ არა გაქვს მაკინტოში;
ერთი ქოლგა, ორი ბოტი -
(ცოლს წერს ქრისტეფორე ბოტი)...

აქ ისეთი თავსხმა იცის,
ცაშიც - ზღვაა, იმოდენა;
აქ დეკემბერს ცვლის მაისი,
თვალს ღლის ღრუბლის მიმოდენა.

აქ მკვდრები შინ ბრუნდებიან,
აქ სულ ხმაურს ელიანო;
აუ, აუ, ბუენდია,
აუ, აურელიანო!

აქ ხომ ორჯერ იბადები,
უფრო მაშინ, როცა კვდები;
გხვდებიან და გაცილებენ
ხმით მოცრემლე მოცარტები.

ხან პასუხი უნდა აგონ,
ხან ჩანგალზე აგონ დოში;
ამიგო თუ ამხანაგო,
რა გინდოდა მაკონდოში?!


იანვარი, 2021 წელი

ვახტანგ ღლონტი

(ციკლიდან ,,წამოკრულები'')


***
ვუსმენ ახლა პარიკიდან თავმომწონე ძველ ქაჩალს -
„კია მარადონა, მარა - დონის დონეს ვერ ქაჩავს...“

არად აგდებს მის მეფობას, ქირდავს სოფლელობისთვის,
ჰეი, გიდი, გალაკტიონ, ახლა გინდა ლობისტი.

ანჯელინას ძმაც ჰყოლია - ჯონი, ანუ ჯონ ჯოლი,
რა სუფრაა, დიასახლისს თუ არ მოაქვს ჯონჯოლი.

რიგი თუა - ნიჭით იყოს, უნიჭობა - ასაკით,
ახლოს ჩერნობილი იყო, უფრო შორს - ნაგასაკი.

სხვა ბოღმა გვჭირს, სხვა ხალხი ვართ, სხვა ქვეყანა, სხვა ზონა...
მეც ვიღრჩობი... პარნასიდან საწამლავმა გაჟონა!..



თებერვალი, 2021 წელი

ვახტანგ ღლონტი

***
რაც არ უნდა გაჰკიოდე,
ვერ დამალავ, მინარეთო,
რომ აქ სისხლი, აჭარლების,
თურქმა დადგა მდინარედო.

წყალს რომ გვამნი ჩამოქონდა,
როგორც ალვის ნაფოტები,
მე, სამას წელს, თვალგახელილ
სიზმარშიაც მაბოდებდი.

ხან წითელი და ხან შავი -
იყავ, განა ვაჭარბებდით,
ზღვაო, სისხლი რა უყავი
დიდმოწამე აჭარლების.

როგორ უნდა დამაჯეროს
ან უცხომ და ან შინამა,
რომ, რაც იყო - არ ყოფილა,
თვალნი ცრემლით არ მინამავს.

კიდევ რაღას ითხოვს მტერი,
რას მიმტკიცებს, თან ბეჯითად,
დალეწილი მონასტრები
მომკვნესს ტაო-კლარჯეთიდან.

შენ კი, ბრიყვო, მხართეძოზე,
იცოხნე და იანდაზე,
ვიდრე ფეხქვეშ გაგიდებენ
ვით სისხლიან ფიანდაზებს.


13 მარტი, 2021

ვახტანგ ღლონტი

***
მე კი არ ვცოცხლობ, - ვკვდები!
რაკიღა ვკვდები, - ვცოცხლობ!
და მწეწენ ტყუპი დები,
მოტკბო და მოავხორცო.

ერთი მეძახის - „დარჩი!'“
მეორე მირჩევს - „წამო!“
ერთი - შეღებილ წარბით,
მეორე - უწამწამო.

მე ერთ-ერთს ვეტრფი ცხადად,
ორთავეს ერთად - ფიქრით.
ორთვალას ორი ცხენი
მიაქროლებს და მივქრი.

და გზის სიმოკლეს ვჯავრობ,
რადგან გამიდის ყავლი;
მე მარადისში ვმგზავრობ
წუთისოფელზე გავლით.

ბოლოს მიმჩეხავს სადმე -
ის, ვინც მექცევა ქამად;
მაინც არ მაცლის დავტკბე
პირველ ქალთან და მშხამავს.

თვისკენ მეწევა თითო,
ვარ კრავი დასაკლავი;
და მეც ჯვარს ვგევარ თვითონ
ორი გაშლილი მკლავით.

„გვაშორე შენი ხვედრი,
ღმერთო, ჯვარცმულო, გვიხსენ!''
მაგრამ ჯვარცმული ღმერთი
არ იხედება ჯვრისკენ.

ხოლო ვინც იხედება,
არის არაფრის მხედი;
ყველა სურათი ქრება,
ბრწყინავს გოლგოთის ხედი.

ბრწყინავს გოლგოთის ხედი
ცისა და მიწის ხიდად;
თუ ამ ხიდს გადახვედი,
რას სწუხ და, რაღა გინდა.

არც არაფერი მინდა,
არცრას გყვედრით და ვითხოვ;
მე თქვენ მიყვარდით... დიახ!
და თქვენც, ვერ მთმობდით თითქოს.

1994

ვახტანგ ღლონტი

***
აი, განთქმული ჩვენი პარნასიც;
ხან ფიდოს როა, ხანაც ფარნასი,
ხან ორივესი, ხან არავისი...
„ცოტა მომცეს და,ვეღარ წავისვი,
შემომეჭამა,თაფლი,სრულიად,''-
გმირი მგოსანი გულმოსულია.
გულმოსულია პატარაც,დიდიც,
გულმოსულების მეტი აქვთ რიდი.
მაგრამ,ძალიანც ნუ გაბრაზდებით,
სულ მზად არიან არამზადები -
გამოგაცლიან ტახტს და სავარძელს,
როგორ მომხდარა დღემდე მრავალჯერ.
ცხრება ბრაზი და ქრება წუმწუმა,
იგესლებიან ახლა ჩუმჩუმად.
სძულთ ნიჭიერებს უნიჭოები -
,,უნაყოფონი,უნიფ..ოები!
ასე შიშველი წინ რას მიძვრება?!''
ასე ურჩიეს ძმებმა,ბიძებმა.
მიდით,ბიძებო,მიდით,ძიძებო,
მიდით დედას და მამას ბიჭებო,
სანამ ღიაა პარნასის კარი,
დაჰკარით ფეხი და შეასწარით -
თქვენზე ღირსეულთ,თქვენზე უკეთესთ,
კარები მაგრად გამოუკეტეთ.
რადგან სულმუდამ გასწრებენ ნიჭით,
სამაგიეროდ თქვენ სხვა გზა იცით
და,ღვთის მაგიერ,თავს თავად წყალობთ,
,,რა დრო-ს(ლ)ექსია,ჩაიწი,ქალო!''
სძულთ უნიჭოებს ნიჭიერები -
,,ამპარტავნები,ბიწიერები!
რა მოხდა,თუკი ნიჭიერია;
ჩვენში სუყველა ჩინ-ციერია...
(შექსპირთან!) დიდი არაფერია,
თან,რომ წერს,საქმით იმის მტერია...
თუ არ უტაცე ხელი აღვირზე
ისე სალამს არ ჩამოგაღირსებს.
არც ჩვენ ვართ უფრთო და უპეგასო,
ერთი სალამი რაა,შე კაცო?!''
სძულთ უნიჭოებს უნიჭოები -
,,ჯობდა დოლაბის ქვა გამომება
და ის მეთრია,თრევას ამისას...
ვერც თვითონ მიდის,არც მე გამიშვა;
სხვებმა დაიპყრეს ჩემი მწვერვალი,
თან არც ღმერთი ჩანს ჩემი მწე-რალი.
თვით ჰონონარის გამო-მწერალიც,
ეს ბუღა-ლტერიც,მიბღვერს ჰონორით;
მიტომ დავდივართ მუდამ ორორი
და ვწერთ(საჩივრებს!) მუდამ ათათი.
კლასიდან კლასში ,,ბრინჯოც'' გადადის,
ჩვენ კი ერთ მერხზე ისე დავბერდით,
ჯერ არ გვინახავს - ბანა,შატბერდი...
რიო,პარიზი და ნეაპოლი,
დაგვცინის შვილი,გვაგინებს ცოლი -
დღენათმენი და ღამენათევი...
ჩვენ,მაინც გვინდა,ვნახოთ ათენი!
თუმც ვინ გვაღირსებს ძვირფას საგზურებს,
სიტყვა ,,სამშობლოც'' კი შეგვაძულეს;
ჩვენი ტაძარი და სალოცავი,
ჩვენც,ჩვენს დაქცეულ სამშობლოსავით,
არ გვცნეს de factod-დ,არც de jure-დ,
მიტომაც ვიბრძვით კოლექტიურად!''
სძულთ ნიჭიერებს ნიჭიერები -
ცას ვერ იყოფენ,მიწიერები,
ისაკუთრებენ მთვარეს,ვარსკვლავებს,
სიყვარულითაც გამოასხვავეს;
ვის ტყავი აძრო და ვინ შემოსა -
იქით მეფემ და აქეთ დემოსმა.
ზოგი აგდია გაჭრილ კარტივით,
ვინ ტუზი გახდა;დიდის პატივით
მოარგეს ტანზე სხვისი ხალათი,
შეუქმნეს მითი ძალისძალათი,
ემსახურება ეტლიც სამეფო...
,,რად უყეფთ ერთურთს,ჰამ-ხანაგებო...
ნუთუ ესაა ამხანაგობა...
არც სახლს გაღირსებთ და არც სარკოფაგს!''-
თათს იქნევს ლომი,მშვიდობის მდომი,
მე მგონი,არც სხვებს უხარით ომი.
ომობენ ისე,თამაშთამაშით,
თანამოლუკმე არ სურთ ჭამაში.
სამწუხაროა მათი ამბავიც,
არც ნიჭი ჰყოფნით,არც სალაფავი!
სძულს უსახელოს სახელგანთქმული -
,,საძაღლეთში აქვს ფესვი გადგმული;
ცოლიც ისა ჰყავს...შვილი მეტია...
ჰოდა,ამ-ჩემის ,,ვორთაპეტიანს'',
რა ემღერება,ჩვენში რომ ითქვას,
ვის უნდა მაგის საქმე ან სიტყვა?!''
სძულს ახალგაზრდას მოხუცებული -
ტახტზე დიდებით მოყუჩებული;
ყოვლის შემცნობი და არვის მცნობი...
,,სად გაიქაჩა სოფლელი სნობი?!
ლამის გაეგოს ფეხქვეშ ქალაქი,
ცოცხალს უკურთხეს ძვალთშესალაგი
უმაღლეს მთაზე,უწმინდეს ცასთან...
მაგრამ,გიჟია,იჩქაროს წასვლა?!
თუმც ვიღას უნდა აწ მაგის ცნობა,
დაფნასაც,შუბლსაც,დაეტყოთ ჭკნობა.
ათობით წელი,რაც კრა და ღობა,
საცაა თავზე წამოემხობა!''-
ახალუხლები უნგრევენ ღობეს,
ცხვირსა და თვალებს უტიფრად ყოფენ,
აინტერესებთ ბებრის ბოსტანი,
(ო,როგორ ითხოვს,აქ მოსატანი,
თავის უფლებას,რითმა-გინება...
თუ ვინმეს,ისევ ჩვენ გვეწყინება,
ჩვენ გვერცხვინება,და არა იმათ...)
,,საქმე არა გაქვს,მოეშვი,ჯიმა,
ამშვიდებს,ერთი ნორჩი,მეორეს -
წადი და სუფთა ქაღალდს ეომე...
ამ გაყვითლებულ ქაღალდის კაცებს
არჩივს არწივიც ვერ გამოსტაცებს!“''
მართლაც,ბებერი როდია უქმად;
,,ჰოპ'' და,ხელში აქვს მოზრდილი ლუკმა.
ღიმილით ხვდება ახალ ავ-ტორებს
და თუ დამარხავს,კვალს არ დატოვებს.
ჭარბად უბოძა ჭრელმა დროებამ
გველის სიბრძნე და უმანკოება.
ეძმაბიძება უნიჭოს,უნდილს,
ვინც ვერ შებედავს გაცრეცილ მუნდირს...
თუ შეეფეთა სადმე ნიჭიერს -
,,რაო...რა მსურსო...ჩემი ბიძიე,
თუ გყავს დედ-მამა...ვინმე,პატრონი...
თავს ლექსით ირჩენ?!- ვაჰ,დრონი,დრონი...''
წადი,ეძიე სხვა რამ ხელობა,
რატომ გიზიდავს ეს თვითმკვლელობა?!.''
შორიდან არ ჩანს,როგორც წესია,
ჩამქრალ ვარსკვლავთა ეს აგრესია.
უნიშვნელოა,რაც ჩანს შორიდან,
გრძელდება სისხლიანი კორიდა...
,,ბარათაშვილი!..'',,პუშკინი!..'',,რემბო!..''
თქვენ ისევ აქ ხართ,ძვირფასო ძმებო,
სხვისი სახელით და სხვისი გვარით.
ჯალათს ჰგონია,დამარხა მკვდარი
და ახლა ტირის,გულწრფელად ტირის,
თურმე ჰქონია გულიც და ტვინიც
და,მასთან ერთად ბერიც და ერიც
თქვენს სადიდებელ ფსალმუნებს მღერის.
მაგრამ,თქვენს ახალ გვარებს,სახელებს,
მალე კვართივით შემოგახევენ;
ისევ ჯალათი და ისევ კუნძი...
ერი და ბერი გამხდარა მუნჯი...
ასჯერ მოგკლავენ,ასჯერ აღდგებით,
ლამაზები და ახალგაზრდები!
სძულთ ბერიკაცებს ახალგაზრდები -
,,ამ ჯარჯამაათს როგორ გაწვდები?!
ქვაც რომ უკოდო,ფუჭად გაცდები.
წყალს არ მოგაწვდის,როცა გაცვდები.
მკვდარს,არ მიგყვება პანთეონამდე...
ცრემლებით ცრემლებს ვერ გამომადენს,
ვინც მონად იშვა - დარჩეს მონადვე!
და თუ კაცია,და არა კასრი,
იაროს,ნახოს ქვეყანა მკაცრი.
დრო მოდგება და გასაცრელს გაცრის;
ვნახავთ,რა დაცხვა ცომისგან კაცი.
ჩვენც თავზე გვესხა წინა თაობა,
მერე მოგჭამა ჭირი ჭაობმა,
მერე დაფასდა ჩვენი წიგნებიც
და,სანამ ჩვენ ვართ,თქვენ ვერ იქნებით!
მეც ვიყავ მშივრად და უსახლკაროდ...
ახლა ბოდიში...უნდა გავქარო,
ძლივს დავითანხმე მეფის მინისტრი,
რაზე?- იმაზე!..რატომ? - იმისთვის!..
ათასი რამე გჭირდება ცოცხალს,
განა ამქვეყნად მეორედ მოხვალ!
რაა მწერლისთვის ორმოცი წელი,
ბევრიც ეძიო,- ვინაა მკვლელი.
შენ შენი რომი ჯერ კიდევ გელის,
ბებრებს რად უნდა გვიშალო ხელი?!
გინდა გავცვალოთ; მე - შენი წლები,
შენ - ჩემი დაფნის დამჭკნარი ძნები,
ყოველღამ შიშის თონეში ვწვები,
შენ კი რა ქალთა მკლავებში ცხვები...
გასაგებია,შენ შენსას ითხოვ,
და საკამათო არცაა თითქოს,
სწორედ ეგაა გულებს რომ გვიფრთხობს;
ვიწროა ხიდი და საცალფეხო,
რომ ჩავიწიო,იქნებ ჩამჩეხო
და,უსაფუძვლო არცაა იჭვი,
ბრალში მეცა ვარ,ასე რომ გიჭირს.
აგერ,შეხედე,ის ორი-სამი,
ჩემი თაობის ხალხია,ძამი,
რაც მაგათ მეფეს ანთხიეს შხამი,
სახლში არ უდგათ მაგიდა,სკამი.
აქვთ ნიჭი,მაგრამ არა აქვთ ჭკუა,
ხომ უნდა მიხვდეს,მწერალი თუა,
რომ კაცი ბედთან თავადვე ტყუა!
ვინ გაასწორა,ძამი,სამყარო...
ისევ ბოდიში...უნდა გავქარო,
მგონი გითხარი,- მიცდის მინისტრი...
რაზე? - იმაზე!..რატომ? - იმისთვის!..
ჩემი პაწია შვილიშვილისთვის
იქნებ...წავგლიჯო...რაღაც(სახლსავით),
რომ არ იწვალოს მერე სხვასავით,
რომ არ დაიწყოს ფრთების სავსავი,
რომ გაიზრდება,პაპის საფლავი
არ შეაგინოს მაგ მამაძაღლმა...
მოკლედ წავედი...თუ გინდა,- მნახავ...
არც სიყვარული,არც სიძულვილი
არ შეიძლება ოდენ სურვილით!''
დიახ,ასეა...ნამდვილად ასე...
რას არ მოისმენთ ამ წმინდა მთაზე.
და რომ არ ელით - უცებ,შემთხვევით,
ვინ არ შეგხვდებათ,ვის არ შეხვდებით:
ქურდებს,არიფებს,ვაჭრებს,მეძავებს,-
წერენ ლექსებს და ერთურთს წეწავენ.
არისტოკრატებს,გლეხებს,პიჟონებს...
ნეტავ რა წყლიდან გამოიჟონე,
რა ფესვებიდან,რა ნაყოფიდან,
თითქოს,ჩვენ ჩვენი არა გვყოფნიდა.
წადი,ეძიე შენი ბილიკი...
არ აგვატირა თავის ლირიკით!''
და ისევ - ლანძღვა,ლიქნი,ქილიკი...
ვინ ვის აქებს და ვინ ვის აძაგებს,
სძულთ ერთად,მაგრამ უყვართ ცალცალკე -
ღმერთი,სამშობლო(წითელიც,ლურჯიც),
მხოლოდ ამათი ამოსაფუნჯი,
მხოლოდ ამათი გადასარჩენი,
ვაი და,თეატრს მიღმა დარჩენილს,
უბედურება,თან რამოდენა,
რომ ვერ ესწრება ამ წარმოდგენას.
ამ ტრაგედიას,ამ კომედიას,
მაგრამ,რას იზამ,ესეც ბედია!
,,პოეტის მტერი არის პოეტი,''
რადგან განთქმულა სივიწროეთი
მრავალხმიანი ჩვენი პარნასი.
ჰკლავენ დროს ენა-კალმის ფხანაში
და,შიგადაშიგ,ჰკლავენ ერთმანეთს.
შემეწიეთ და შემეღმერთმანეთ,
რადგან ყველაზე ნამდვილი მკვდარი
სიტყვაჩაკლული მესიტყვე არი.
ღმერთო,შთამბერე სიტყვა ახალი,
ან განმიახლე ზიზღს შენახალი,
სული,რომელიც მექცა სხეულად
და ახლა მასში გამოხვეულა
ყველა მარცხი და ყველა სიმდიდრე,
რაიც გულგვამზე ამომიტვიფრე.
ან იქნებ ჯობდეს,რომ ამიტაცებ -
სულარაფერი დამრჩეს მიწაზე.
რაც მჭირს,მჭამელი მიწის გამოა,
კუბოც,რომელიც გარეთ გამოაქვთ,
ცარიელია და ზეიმ-ზარიც
ნაადრევია...ვინა გყავთ მკვდარი?!
თქვენ გქონდეთ თქვენი მიწა,სამიწე,
ასე იოლად მე ვერ ჩამიწვენს
ეს ნაკახპარი და ნაგროშალი,
ჩემი საფლავი ისე შორს არი,
ბევრი თაობა დაიწყვეტს მკლავებს,
ვაი,ჩემს მკვლელებს,რა ფუჭად მკლავენ!
უნდა მოვასწრო,ვუთხრა სათქმელი,
ვიდრე არ შთანთქეს ჩემი შთანთქმელი,
ამ მელნისფერი დროის ტალღებმა,
ყველას თავზე რომ მოიყალყება.
მეც ხომ,მელნისფერ ღვინონასვამი,
ყბებში მომიგდო იონასავით,
მელნისფერი ზღვის არქივეშაპმა,
თვისი მძლევი რომ გამოეწაფა.
ცხრა პირი ჰქონდა,ვეშაპს,ცხრა კუდი,
თან - ლაურეატ მწერლის საბუთი,
ზედაც - ვეტერან ჩეკისტის ,,ქსივა''.
ჯერ წვრილფეხობა შემომიქსია,
მერე თავადაც იკადრა ომი,
მაგრამ,მე,სულ სხვა გამოვდექ ცომი.
მძიძგნა,მათრია,უაზროდ,უქმად,
ყელზე დაადგა არამი ლუკმა
და შხამთან ერთად ამომანთხია.
ცამ ჩამომრეცხა ჭუჭყის მანტია,
ცამ მომირჩინა მიწის წყლულები,
მეც ცით მოსარჩლეს ვეჩურჩულები;
- ღმერთო, ხომ გესმის ჩემი ჩურჩული,
ერთხანს აცოცხლე ხრონცი უჩხული -
ნახოს, ვიზრდები როგორ დღითიდღე,
რომ ცრუ გამოდგა მისი სიდიდე.
სხვა ბევრი რამეც გამოდგა ბლეფი...
როდის ტყუოდნენ ძაღლებთან მგლები.
კი, შეიძლება, სცოდავდნენ სხვებთან,
მაგრამ, არასდროს, მამაძაღლებთან!
წყალქვეშა რითმის შტურმან ლუციფერს,
ჩემს ჩასაძირად რაც მიუჯიბეს,
ნეტავ, თუ ეყო ის ოქრო-ვერცხლი?!
ღმერთო, აშორე გეენას ცეცხლი,
კარგი ლექსები წერა ჭაბუკმა
თუმც ჭინკებთანაც ზოგჯერ ჩაბუქნა.
ბუქნა და ბუქნა, მერე და მერე,
რადგან საუფლო ხმებს და სიმღერებს
აქ,ამ მიწაზე, არ მოაქვთ სარჩო;
კარგი პოეტიც (?!) ამიტომ ჩარჩობს.
იჩარჩოს თვისი სულით,სხეულით,
სხვას რაღას ერჩის ეს კურთხეული;
რა თვისდა ჭირად ამომიჩემა
თუ არ ვინდომე ხარკის მიცემა
კეისრისათვის უფლის ჯიბიდან,
ჩემს შობა-ცხობას ამათ ვინ რჯიდა?!
რაც ციდან მერგო - მივაგე ცასვე,
სწორედ ამიტომ ცივ ქვაზე დამსვეს.
მალე ეს ლოდიც მათ დასჭირდებათ,
რომ ზედ აღბეჭდონ მათი დიდება -
სახელი, გვარი, ორიც თარიღი -
პოეტის (მკვლელის, მსტოვრის, „ბარიგის“)...
ახლა ნახვამდის, მართლა ნახვამდის,
მე მოგიშორეთ, როგორც სახადი
და თუ იმ ქვეყნად გველის შეხვედრა -
ვინ რის ღირსია, ამას შევხედავთ!


(ნაწყვეტი პოემიდან - „ნოსტალგია მეორე ადამზე“)
1996 - ?!

ვახტანგ ღლონტი

***
ვინც ღალატამდე მიმატოვა, - მადლობა ყველას,
ვინც ემზადება, - დაუჩქაროს, რადგან არიფად
არ მინდა მოვკვდე... აგერ ლანდი პილატესხელა
დაპატარავდა სირცხვილისგან, ხელს რომ არ იბანთ.

თუმც რას უშველის ხელისბანა, წასულს ხელიდან,
როს ძე, ჭკუიდან გადასული, ჯვარზე გადავა,
ბრბო, კიდევ ერთხელ შეეცდება გახდეს ელიტა
და საგაც მსხვერლადშეწირულზე უჩანს ღადავად.

აღარ თავდება გოლგოთაზე ამსვლელ-ჩამსვლელი,
მაყურებელი მრავლად ჰყავს და გმირი ცოტ-ცოტა -
ამ წარმოდგენას, რომ დამტოვა ასჯერ თვალსველი...
რაც ასმეერთედ მოხდებოდა - უნდა მცოდნოდა.

რამდენი დამაქვს, აუჰ, მკვდარი დაუმარხავი,
რამდენი ვიცი, მომაყრიდა ცოცხალსვე მიწას,
მგონი გათავდა, მგონი მორჩა, მგონი არ ხავის
ქრისტე, ჯვრიდან რომ ჩამოხსნეს და ჩემს გულში მიწვა

და აღდგა როცა, დამიტოვა ღია სამარედ
გული, რომელმაც ვერ შეივსო ღმერთის ნაწოლი,
არ მიმატოვებს მე ეს სევდა, მოწარამარე, -
ისე მძიმეა, ეს ლექსიც კი ვერ გადაწონის...

2021

ვახტანგ ღლონტი

***
ვერ გადავაბი ძველი ახალთან,
,,იყო’’ თუ ,,არა’’ - ვერ ვყალიბდები;
მომწყურდები და გნატრობ ხანდახან,
ვით ბათუმურ თქეშს - ევკალიპტები.

ვინ გაგვასახლა ძველი ტანიდან,
ვინ აგვირია მისამართები;
რა ახლო დარჩა ,,ჰოე’’ ,,ანიდან’’,
ჩვენ კი რა შორ-შორ მივსამარდებით.

რაც დაიწყო და აღარ გაგრძელდა -
იყო რამდენჯერ... იყო რამდენი...?!
მე ცაში მინდა, უფლის საბძელთან,
თორემ აქ, ვიცი, ვინ სად ჩამტენის.

იქნებ აუხდეს ოცნება მგოსანს -
სად იყოს ბოლოს, ან სად არ იყოს;
ხომ შეიძლება, ჩვენს წასვლა-მოსვლას
ჰქონდეს სხვა კარიც - სათადარიგო...

და ვეძებ ჩემში უფლის ნატერფალს,
ფრთებსა და რუკას - სხვა სადგურისთვის;
რომ ვიყო მართლა მისი ხატება
და არა უცხო ვიღაც ტურისტი.

2023