ვახტანგ ღლონტი

ვახტანგ ღლონტი

***
ყველა მარტოა... როცა მარტოა
ყველა ერთად და ცალკე ყოველი;
როცა არყოფნის კარი ფართოა,
მე ვისგან რისი ვიყო მთხოველი.

როცა მიდიხარ... საით მიდიხარ
არ იცი, ვიდრე მიხვალ ბოლომდე;
როცა საკუთარ თავზე დიდი ხარ,
ღირს კი ვიღაცის ჩრდილთან ომობდე.

როცა სულელი გაჯერებს ზღაპარს,
რომელიც თვითონ გამოიგონე;
რადგან გეგონა - ბრმის განკურნება
შეეძლო სისხლით ნაწერ სტრიქონებს.

როცა მორცხვია ყველა პასუხი
და უადგილო ყველა შეკითხვა;
როცა იშლება სახება უფლის,
რჩება, რაც კაცის ხელმა შეთითხნა.

ვემშვიდობები პოეტის სახელს,
უნდა ჩავბარდე პატრონს უბრალოდ;
ან მომთაბარე მწყემსებთან მნახე,
ან, სადაც მიხმობ, იქ ვარ, უფალო.

ქვა ვარ, ხავსი ვარ, წვეთი ვარ წვიმის.
ვარ ის, რაც არ ჩანს წვიმის წვეთიდან;
რა უნდა იყოს ამაზე მცირე?!.
ვაი თუ ვინმეს ესეც ედიდა.

სულ სამი სიტყვა: „მე აქ ვიყავი“ -
ერქვა ჩემს ყოფნას, ვიყავ ვისთვისაც -
მინდოდა, მაგრამ ვერ შევითვისე,
უნდოდა, მაგრამ ვერ შემითვისა.

2007

ვახტანგ ღლონტი

***
...გარეთ კი… მაინც, რა ხდება გარეთ;
კრავანგელოზნი, ღმერთს რომ წაჰგვარეს,
ქცეულან მგლის და ძაღლის ლეკვებად;
ყველას შიმშილი მიერეკება
სხვისი გობისკენ, სხვისი ჯიბისკენ,-
ეშმაკიც ისე ნაზად გიბიძგებს,
მოგეჩვენება უფსკრული მდელოდ;
განა ასეთი გსურდი, გამდელო.
რად მეჩვენება ცოდვა ცხონებად,
აღარც თხოვნა ჭრის, არც შეგონება -
ნაცნობ-უცნობის, იმის-ამისი;
უფალო, ხელი რატომ გამიშვი.
ღრუბლის უღრანი გამოიწალდე,
ვერ აღწევს შენი ცრემლი მიწამდე.
ვერ აღწევს შენი სიტყვა-ნუგეში,
მეც შენთან მინდა, ღრუბლის გუბეში -
ჩავაწყო ფრთები, ვიდრე შემახმა,
ბოლო იმედი მაინც შენა ხარ.
დაყოფილია ზეცა ღრუბლებად,
დაყოფილია ქუჩა უბნებად.
რომელი არი შენი ღრუბელი,
ვისი ვინა ხარ, რომელ უბნელი;
-ჰა, ძმა, მიცანი თუ ვერ მიცანი?!-
ბალღები ცამეტ-თოთხმეტისანი,
თავად საკუთარ თავის მშობლები,
ვინ სანახევროდ, ვინ მთლად ობლები,
ისეთ საოცარ სპექტაკლებს დგამენ;
ღიად, ფარულად, დღეა თუ ღამე.
სხვა აზარტია ქუჩის თეატრი,
სცენაზე ნანახს ნუვინ შეადრით;
აქ თუ სისხლი გდის - მართლა სისხლია,
აქ კულისები ვეღარ გიხსნიან.
აქ არ გეძლევა როლი მეორედ
თუ ერთხელ შერცხვი; აქ კლაკიორებს
აკრძალული აქვთ ტაში და ბრავო! -...
პატივცემულო მკითხველო, რაო?! _
სათქმელს დავცილდი?! - ფილოლოგი ხართ?!-
გსურთ დამეხმაროთ?!- გმადლობთ მოგიხმართ
(სხვა საქმისათვის) თუ დამჭირდებით...
ჯერ, მოვიკითხოთ ჩვენი ბიჭები.
იქნებ როგორმე მივუსწრო ცოცხალს,
ვინც სასიკვდილო ბაგირზე ცოცავს,
კლდეზე დაკიდულ თავის საძმოთი...
ბორგავს ლეთე და ნაპირს გადმოდის.
დუმს შორეახლო ძველი ყორღანი,
ნაფრონტალნი და ნაკატორღალნი
წვანან დაღლილი მათი მამები,
რომ ამოხადეს სული წამებით.
გრძელდება მათი სულის ამოხდა -
მამიდან შვილზე - მერე, რა მოხდა?! -
იტყვის ბრიყვი და, დარჩება ბრიყვად;
ჩვენ ხომ ბრიყვები ძალიან გვიყვარს;
გვიადვილებენ ცხოვრებას... სიკვდილს...
ბრიყვთათვის ვწერდი მეც, გვიან მივხვდი!
მეც ვიქცეოდი ხშირად ბრიყვულად;
ჭკვიანთა საბჭომ ერთხანს მიყურა,
ამათ მოსარჩლეს, იმათ მოდავეს,
პატივისცემა დამიცოტავეს
და თქვეს - მივუშვათ ურჩი ნებაზე -
და, შემატოვეს, ბრიყვებს, გემბანზე.
არადა, გემი ისე ირწევა,
ვგრძნობ, ნაპირამდე ვერ მიიღწევა.
როცა გიჟია – მგზავრიც, მესაჭეც;
იქ ზღვაც გიჟდება - ჰოდა, მეც მსაჯეს.
ძმებო და დებო, მე რა შუაში,
ვწერე კალმით და ვხატე გუაშით
სულელთა დაცვის ვრცელი კანონი,
თუმცა ვიღაა ჩემი გამგონი.
წყალში მიყრიან ამაგს კი არა,
მეც მიმაყოლონ ტანსაცმლიანად
ლამის და, უკვე ეს მერამდენედ,
ასე უხდიან მადლის ჩამდენებს
თავქარიანნიც, უთავქარონიც...
- ვისი ხარ, ბიჭო?! - ახლა ქარონის;
ადრე მეც... ჩემი მშობლის ვიყავი,
მოკლე ყოფილა ყოფნის იგავი...
- ქარონ, ეს ბიჭი უნდა დამითმო,
ძალზე ნორჩია, ვფიქრობ, სამითოდ.
იცხოვროს,ნახოს, დაიმსახუროს,
ვითომც ყრუა და ვითომც არ ყურობს
ქარონი, მაგრამ არც მე ვეშვები,
გამომიჩინა ბოლოს ეშვები.
- ნავი, უმგზავროდ, არ წავა უკან,
შენ ჩაენაცვლე, სურვილი თუ გაქვს!
- მე ჩავენაცვლო?! ჩა-ვე-ნაცვ-ლე-ბი...
ჯერ გადავთვალო სტროფში მარცვლები,
ოფლის მარცვლებიც, რომ მაყრის შუბლზე
და დავბრუნდები - შუბით, ან შუბზე!
ჩავენაცვლები, დავენაცვლები,
ჯერ მოვიმზადო სუფთა საცვლები,
ფეხისამოსი, ტანისამოსი,
ხელფასი რა მაქვს?! - სამჯერ სამოცი;
ყველაფრისათვის არც მეყოს იქნებ...
ქრის ქარქარონი და ნიჩაბს იქნევს;
თუმც ბებრადშობილს არ შერჩა ძალა,
მითის კანონი შეღავათს კრძალავს;
თვალს და ყურს შუა ხუნდება მითიც,
ეს მდინარნარეც, მითში რომ მიდის
აქ, - აფროდიტე, იქით - არესი;
ტალღაც, რომელმაც მკვდრის მდინარეში
შემომათრია, ცოცხალი, ზღვიდან,
ფრთასურვილებიც, დღემდე რომ გვზიდა
მიწიდან ცამდე, ციდან ცის ცამდე,
ღმერთო, გულით თუ თვალებით მწამდე,
ხომ თვალებიდან შედიან გულში,
ხომ ასე იყო გუშინწინ, გუშინ;
დღეს რატომ ხდება მაინც ამგვარად,
ხარ ყველგან (სხვაგან) ოღონდ აქ არა!
აქ სხვა ღმერთები ბიბინადრობენ -
ბალახ-ჯეჯილში, მთებში, დაბლობზე,
წყალში, ჰაერში, მიწაში, მტვერში;
იყვნენ თავისთვის, არაფერს ვერჩი,
მაგრამ ხანდახან მერჩიან თავად;
ღირს კი მიწიერ ღმერთებთან დავა?!
ღმერთო, ღმერთების მთელი მარაქა,
შენ მითზღაპარში ძალა არა გაქვს,
მე კი რარიგად მომიხაროდა...
უნდა დავბრუნდე უკან - ქარონთან!
- ქარონ, ეს ბიჭი მამაა ჩემი...
შვილი – უფროსი, მშობელი – მრწემი;
ხო, ასეც ხდება, როდესაც წარსულს
მომავლისათვის სიცოცხლე არ სურს,
რადგან აწმყოა იმდენად მძიმე, -
პანდორას ყუთშიც არ ტოვებს იმედს.
ჩვენც ვჭედავთ ახალ იმედის ყუთებს;
შიგ ერთურთს ვჩურთავთ და ღამეს ვუთევთ,
ვუნთებთ სანთლებს და ვუწყობთ ყვავილებს,
ვიდრე ერთი დღე დღეს არ დაგვილევს.
და ვართ იმ ერთი დღის მოლოდინში,
გინდა სულ იყო? _ დიდი ბოდიში!
გადაწყდა, ვრჩები, მამის სანაცვლოდ,
ქარონთან... მამამ უნდა განავრცოს
ჯიში, უფლისთვის სათნო ესოდენ;
ხედვიდეს ბრმაც და ყრუსაც ესმოდეს,
რომ ღმერთი ჩვენში ავახშებს ძალას,
რომ ბოლოს ბოლო მოუღოს ჯალათს
რომ ეშმაკობა ანანოს ეშმაკს,
სიტყვის უფლება ჯერ კიდევ მეც მაქვს,
გზაც შორია და, გავართობ ქარონს;
ეგღა მაკლია ცრემლები ვღვარო!
სულ სულმოკლეთა ცრემლის ბრალია,
რომ ღელავს ხოლმე ლეთე ძალიან.
ცრემლისაგან იქცა გუბე მდინარედ,
ვისთვის მკვდარი ვარ, ვისთვის მძინარე.
კი, გენანებით, ვიცი, სამიწედ,
მოვა მამა და გამომაღვიძებს.
ჩვენ ერთურთს კიდევ მრავალჯერ შევცვლით,
რომ მივიტანოთ ბოლომდე ცეცხლი -
ქარში, წვიმაში, ყინვაში, ბნელში,
გეზს არ შეიცვლის სინათლის ელჩი;
დაე დასცინონ, რომ კვდება სხვისთვის,
მან იცის, რატომ ითმენს და იცდის.
იცის იესომ, იცის პრომეთემ,
როგორ აცივდა, ღმერთო, მომეთბე.
საკმარისია, მცირედი სხვისიც,
ხომ არ მეტყობა?! - (შიგნიდან ვკივი,
შიგნიდან ვიგლეჯ ნერვებს და ხორცებს),...
რაც მქონდა, მეტი რა უნდა მომცეს
ერთ დროს შემწემ და ახლა მძარცველმა,
რკინა და ლოდი თურმე არც მე ვარ.
თუმც დაფქვავს ლოდს და დახრავს რკინასაც,
ვინც ჩვენი წერა წერა წინასწარ.
მეც მქონდა ჩემი ცრემლით საწერი,
დარდის და ფიქრის მთები გავცერი.
ფქვილი აქ დამრჩა, იქ მიმაქვს ქატო;
მორჩა ზღაპარი... აწ ვიღამ ხატოს,
ვიღამ ამოთქვას ჩემი სათქმელი;
არვინ დაადგას ახალსადგმელი
ძველ შესამოსელს... ძველი თხიერიც.
ახალი ღვინით ვერ იხეირებს.
აქვე მივმართავ ამაყ ხეიბრებს, -
თუმც ტურფად ჩანდით ჩემი სარკიდან,
ჩემი გაცემა მაინც დადგინდა -
უხმოდ, ბრალის და მოწმის გარეშე...
ბედნიერი ვარ, მშობელ მხარეში
სიკვდილი მქონდა მთავარ ოცნებად;
სხვას, აბა ვინ და, რას გამოგრჩებათ;


,,ნოსტალგია მეორე ადამზე'' (ნაწყვეტი პოემიდან)

ვახტანგ ღლონტი

***
,,...ელი, ლამა საბაქთანი’’...და კიდევ,
რაღაცის თქმა სურდა, მაგრამ - დაკიდეს...

მეც დამტოვა მამის ,,არა’’-მ ეულად...
მეც მივმართო მინდა არამეულად -

,,...ელი,ლამა საბაქთანი’’ ...და ისევ,
მზეს რომ ვგავდი,მაშინ მიმადაისეს...

,,- ძე თუ არა (მკაცრად მკითხავს), მაშ ვინ’'-ო...
(ასეთ მამას რატომ უნდათ მაშვილონ)?!

,,...ელი, ლამა საბაქთანი’’...მესამე
ჯერზე იყო,- მამლის მესმა მესა მე.

ჯერ ქრისტეს და, მერე ვეცი იუდას...
თქვეს -,,ჩვენ არა... აი, მამას კი უნდა...’’

...მამაა და იცის,რასაც აპირობს...
,,ვემოტუა, სკანი გოლუაფირო!..’’*

---
*(მეგრ.) არ მიმატოვო,შენ შემოგევლე

დეკემბერი, 2020 წელი

ვახტანგ ღლონტი

***
ვუსმენ წვიმას, როგორც გალას,
როგორც პერსი ბიში შელის;
აი, ვინ არ დაიღალა,
ვისი სიტყვაც დღემდე მშველის.

ჩემი - აღდგომაც და ჯვარცმაც,
ზექვეყნიურ ფიქრთა მშლელი;
ვინც დამტოვა, იმათ ნაცვლად,
ყველას ნაცვლად - ვინაც მშველის.

რომ გაჩუმდეს, საფეთქელთან
ვარ ჩახმახის გამომშლელი;
(რაღაც, კიდევ მსურდა, მეთქვა,
ის კი მიშლის, ვინაც მშველის.)

,,- ჯოჯოხეთს მთხოვ თუ სამოთხეს?!’’-
მკითხავს ბოლო გამომსვლელი;
-სადაც წვიმა უფრო მოთქეშს,
სხვა წამალი მე არ მშველის.

,,- რა სჭირთ შენს თვალებს და სტრიქონს,
სულ ცრემლებით რომ გაქვს სველი?!''
- წვიმას ვეხმარები თითქოს,
მსურს ვუშველო, ვინაც მშველის.

21 სექტემბერი, 2019 წელი

ვახტანგ ღლონტი

***
თოვლის ფიფქებმა საგულდაგულოდ
გზებზე დაფინეს თეთრი ქაღალდი;
ახლა სიზმარსაც აღარ ვნახულობ,
თორემ სიზმარში მაინც გნახავდი.

შენ მარტოობა დაგიდარაჯდა,
სიმკრთალე შენი თოვლსაც აოცებს;
შავი ფიქრებით თეთრ ფანჯარასთან
დგები და სულში ითვლი ნაოჭებს.

ვერ გაგიბედავს დაშვება ფარდის
(თვალებს კი მაინც სიცოცხლე უნდათ);
ეს თოვლი შენი სულიდან ბარდნის,
თუ შეწყდა, შენი შეწყდება სუნთქვა.

წმინდა ოცნება გამიპარტახე,
თავად რას იმკი, გულნატყვიარო...
ჩვენ ვისხდეთ სახლში, ამ თეთრ ფარდაგზე
ანგელოსებმა უნდა იარონ.

ვახტანგ ღლონტი

(ციკლიდან ,,წამოკრულები'')


***
ამ პატარა მაკონდოში
თუ არა გაქვს მაკინტოში;
ერთი ქოლგა, ორი ბოტი -
(ცოლს წერს ქრისტეფორე ბოტი)...

აქ ისეთი თავსხმა იცის,
ცაშიც - ზღვაა, იმოდენა;
აქ დეკემბერს ცვლის მაისი,
თვალს ღლის ღრუბლის მიმოდენა.

აქ მკვდრები შინ ბრუნდებიან,
აქ სულ ხმაურს ელიანო;
აუ, აუ, ბუენდია,
აუ, აურელიანო!

აქ ხომ ორჯერ იბადები,
უფრო მაშინ, როცა კვდები;
გხვდებიან და გაცილებენ
ხმით მოცრემლე მოცარტები.

ხან პასუხი უნდა აგონ,
ხან ჩანგალზე აგონ დოში;
ამიგო თუ ამხანაგო,
რა გინდოდა მაკონდოში?!


იანვარი, 2021 წელი

ვახტანგ ღლონტი

(ციკლიდან ,,წამოკრულები'')


***
ვუსმენ ახლა პარიკიდან თავმომწონე ძველ ქაჩალს -
„კია მარადონა, მარა - დონის დონეს ვერ ქაჩავს...“

არად აგდებს მის მეფობას, ქირდავს სოფლელობისთვის,
ჰეი, გიდი, გალაკტიონ, ახლა გინდა ლობისტი.

ანჯელინას ძმაც ჰყოლია - ჯონი, ანუ ჯონ ჯოლი,
რა სუფრაა, დიასახლისს თუ არ მოაქვს ჯონჯოლი.

რიგი თუა - ნიჭით იყოს, უნიჭობა - ასაკით,
ახლოს ჩერნობილი იყო, უფრო შორს - ნაგასაკი.

სხვა ბოღმა გვჭირს, სხვა ხალხი ვართ, სხვა ქვეყანა, სხვა ზონა...
მეც ვიღრჩობი... პარნასიდან საწამლავმა გაჟონა!..



თებერვალი, 2021 წელი

ვახტანგ ღლონტი

***
რაც არ უნდა გაჰკიოდე,
ვერ დამალავ, მინარეთო,
რომ აქ სისხლი, აჭარლების,
თურქმა დადგა მდინარედო.

წყალს რომ გვამნი ჩამოქონდა,
როგორც ალვის ნაფოტები,
მე, სამას წელს, თვალგახელილ
სიზმარშიაც მაბოდებდი.

ხან წითელი და ხან შავი -
იყავ, განა ვაჭარბებდით,
ზღვაო, სისხლი რა უყავი
დიდმოწამე აჭარლების.

როგორ უნდა დამაჯეროს
ან უცხომ და ან შინამა,
რომ, რაც იყო - არ ყოფილა,
თვალნი ცრემლით არ მინამავს.

კიდევ რაღას ითხოვს მტერი,
რას მიმტკიცებს, თან ბეჯითად,
დალეწილი მონასტრები
მომკვნესს ტაო-კლარჯეთიდან.

შენ კი, ბრიყვო, მხართეძოზე,
იცოხნე და იანდაზე,
ვიდრე ფეხქვეშ გაგიდებენ
ვით სისხლიან ფიანდაზებს.


13 მარტი, 2021

ვახტანგ ღლონტი

***
მე კი არ ვცოცხლობ, - ვკვდები!
რაკიღა ვკვდები, - ვცოცხლობ!
და მწეწენ ტყუპი დები,
მოტკბო და მოავხორცო.

ერთი მეძახის - „დარჩი!'“
მეორე მირჩევს - „წამო!“
ერთი - შეღებილ წარბით,
მეორე - უწამწამო.

მე ერთ-ერთს ვეტრფი ცხადად,
ორთავეს ერთად - ფიქრით.
ორთვალას ორი ცხენი
მიაქროლებს და მივქრი.

და გზის სიმოკლეს ვჯავრობ,
რადგან გამიდის ყავლი;
მე მარადისში ვმგზავრობ
წუთისოფელზე გავლით.

ბოლოს მიმჩეხავს სადმე -
ის, ვინც მექცევა ქამად;
მაინც არ მაცლის დავტკბე
პირველ ქალთან და მშხამავს.

თვისკენ მეწევა თითო,
ვარ კრავი დასაკლავი;
და მეც ჯვარს ვგევარ თვითონ
ორი გაშლილი მკლავით.

„გვაშორე შენი ხვედრი,
ღმერთო, ჯვარცმულო, გვიხსენ!''
მაგრამ ჯვარცმული ღმერთი
არ იხედება ჯვრისკენ.

ხოლო ვინც იხედება,
არის არაფრის მხედი;
ყველა სურათი ქრება,
ბრწყინავს გოლგოთის ხედი.

ბრწყინავს გოლგოთის ხედი
ცისა და მიწის ხიდად;
თუ ამ ხიდს გადახვედი,
რას სწუხ და, რაღა გინდა.

არც არაფერი მინდა,
არცრას გყვედრით და ვითხოვ;
მე თქვენ მიყვარდით... დიახ!
და თქვენც, ვერ მთმობდით თითქოს.

1994