გელა დაიაური

გელა დაიაური

***

უამინდობით ავადობს,
თოვლს იმედი აქვს რის?
სულში ხალისი ნავარდობს,
ცოტა ტკივილი ცრის.
კლდეებს ნისლები გალახავს,
თეთრი აცვია ფხოვს...
რა მწყინს? - შენ ჩემთან არა ხარ!
რა მიხარია? - თოვს!

. . .
ცაზე თამაშობენ ვარსკვლავები,
როგორც შავ თვალებში ჭინკები,
გვიდგას სიყვარულით, გალაღებით,
გრძნობით ავსებული ჭიქები.

ბახუსს გაუშლია ჭრელი აფრა,
ძმები ღვინოს ვსვამთ და ვღვინდებით,
შემთვრალს უფრო ხშირად, უფრო მზაფრად
უფრო მენატრები, მინდები.

ჰოი, ეს ეჭვები დამახრჩობენ.-
ვინ იცის, სად, ვისთან იქნები. . .
. . . ცაზე ვარსკვლავები თამაშობენ
როგორც შენს თვალებში ჭინკები.

ნეტავ აქ იყო. . .

ნეტავ აქ იყო, - მარტის თვეში ნახავდი მუცოს,
პოეტი სალამს მოგიძღვნიდა, - გულანთებული,
თავს დაგიხრიდნენ ქარაფები ლამაზს და უცნობს,
მხრებს შეარხევდა თორღვას ციხე - გაღმერთებული.

ნეტავ აქ იყო, _ იის მოსვლას ვუდარაჯებდი,
დავთვლიდი დღეებს თბილს, უსაზღვროს და უთარიღოს,
მიწას გავხლეჩდი ანთებული მზერით - ხანჯლებით,
აჩქარდებოდა გაზაფხულიც, შენ რომ აქ იყო.

ნეტავ აქ იყო, - დღეს ეს არის ჩემთვის მთავარი
და რომ იცოდე, ამ გულს როგორ გაახარებდი. . .
ენძელასავით გატარებდი ხელში აყვანილს
ასე, სათუთად მთებს და ველებს დაგატარებდი.

ნეტავ აქ იყო, - ენძელებით დაგამშვენებდი,
კრძალივით გესროდი მარტის თოვლის ცრემლიან გუნდას
ტრფობით დაქანცულს შურთხის ხმაზე დაგაძინებდი
ვუდარაჯებდი ყაჩაღივით შენს ცბიერ სუნთქვას.

დაბინდდებოდა და მოგხვევდა მთვარე შავ მკლავებს
ნიავი წყურვილს მოიკლავდა ბაგით მალ - მალე,
თავს მოიკლავდა ქარაფებში, შურით ვარსკვლავი,
მთვარე ალერსით დაგაფენდა ოქროს დალალებს.

ვეღარ გავძლებდი და ტუჩებზე დაგაკვდებოდი,
გაიღვიძებდი გულუბრყვილო თვალთა ციმციმით,
- შემაშინეო, - სასაცილოდ ატირდებოდი
და შენს ცრემლებზე მოკვდებოდა მთვარე სიცილით.

მთაში

მთას მივაღწიე წვალებით
ვკრიფე და ვკრიფე შალშავი
ფერი მაგ შავი თვალების
ეშხიანი და შავშავი
გზები დავლახე იმდენი,
აღმართ-დაღმართი ცერ-ცერა,
მაგ ტუცებივით წითელი
ვკრიფე და ვკოცნე კეწერა.
სევდის წიგნს ყდები შევხიე,
ვნახე ყინულნი დნებიან
დეკის ყვავილებს ვემთხვიე
შენსავით ცივს და ვნებიანს
სული სილაღეს მილანდავს
შორეულსა და უცნობელს,
ქარაფებს მკერდი მივადე
შენი გულივით უგრძნობელს
გზა ჩანჩქერისკენ გავლიე
მივაბიჯებდი ჩქარ-ჩქარა
და მერე წყაროც დავლიე
შენი სულივით ანკარა.

* * *

ვერ გადავურჩით მარტის ქარტეხილს,
დავრჩით ჭირხლის და ყინვის ამარა,
ენძელა _ ჩემი სულის ნატეხი,
მოუსვენარმა თოვლმა დაფარა.

იღვიძებს მარტი თვალთა ფახულით,
აპრილის დღეებს ხვდება უმწვანო,
ბარში მივდივარ, მთას გაზაფხული
ხურჯინით უნდა ამოვუტანო..

ხევსურთა ღრეობა

ღამეა, ვქეიფობთ, პირქუში ხეობა
ეძლევა საოცარ ძილსა და სვენებას,
შეგვერგოს, შეგვერგოს დღეს ჩვენ ეს ღრეობა,
არღუნი რომ აძლევს ბანსა და მშვენებას.

დაასხით არაყი! ეს ერთიც დავლიოთ,
დე, სული მივიდეს სიგიჟის კარამდე
სიმღერით რომ შევხვდეთ კიდევ ერთ ალიონს,
შავ ღამეს აქამდეც ხომ ბევრჯერ ვზარავდით.

განა ბევრს დაგვაცდის ცხოვრება ტიალი
ხევსურეთს ჭირ-ლხინი ერთმანეთს აბია -
ტირილი, ღრეობა, ხანჯლების ტრიალი
სისხლი და სიმღერა, შუღლი და კაფია.

დაასხით! დავლევ და გიჟივით ვიცეკვებ,
შევეშვათ ჭირსა და სიკვდილზე ლაყბობას
წინაპართ ჯიში გვაქვს - ალგეთის მგლის ლეკვებს
ფეხებზე ეკიდათ ყოფნა და არყოფნა

გელა დაიაური და თეონა ქუმსიაშვილი - შვილიც ჰყავთ უკვე და ამრავლოთ ღმერთმა...

ამინდი გვნათლავს მარტის
თოვლი წიოკობს მთებში,
ქვეყნიერების დარდი
მოდის და ბინას ეძებს.
არის ფანტელთა ტვისტი,
ენძელა ღელეს ქარგავს,
მაგრამ ჩემთვის და მისთვის
მარტი გაზაფხულს არ ჰგავს.
დროა სიმღერის, ცეკვის,
მაგრამ დარდი გვაქვს თითო,
მთებს მზე აკლია, მე კი
შენი თითების სითბო

მუცოს გოდება


სადაც ოქროსფერი მზის ქაფია,
თორღვაის ცხენი იქ აბია,
ჯაჭვი ძაგანისა მიაბნია,
ჟამმა გზა -ბილიკებს უცნობს.
მეც ხომ ვიძახოდი ღვთის კაფიას,
მტერი მამულისა მიკაფია,
სისხლი წყაროსავით მიხაპია,
იმედი რომ ერქვა მუცოს.
\"ღმერთო! ძე ღვთისაო და მარიამ,
მტერი, მოყვარე მთავარია,
ჩემთან არც ერთი არ არიან,
ყველასთვის გავმხდარვარ უცხო\".
ნეტა ეს ხმაა და რა ზარია,
რა გოდება და თავზარია,
მუცოს ბეჭები გაბზარვია,
ჟამისგან ძლეულა მუცო...
სურდათ აკვნები ურწეველი,
მტერი არ დარჩა უწვეველი,
\"წასული თავ-ბედ უწყევლელი,
ქართლს მტერი ეყოლება ნურცო\".
ასე ურყევი და ურღვეველი,
მტრისათვის ხარკის უძლეველი,
გაუტეხელი და უძლეველი,
ჟამისგან ძლეულა მუცო.
სადღაც ლამპიონთა ღაღანია,
სადღაც ცეკვაა და არღანია,
სადღაც ვაჭრობაა გაგანია,
ვიღაც მდიდრდება და წუწკობს.
აქ კი აღარც თორღვა ძაგანია,
აღარც ფარ-შუბების ჭახანია,
მშველელს ელოდება რა ხანია
ბეჭებგაბზარული მუცო .

არ შეიძლება

დაუშვათ ერთ წამს, _ შენ გახდე ჩემი,
ვთქვათ _ შენ ცოლი და მე კიდე ქმარი
ვთქვათ, რომ მომეგო მაგიერ გვემის
სინაზისა და ღიმილის ღვარი.

ვთქვათ, _ დაიღვარე ღიმის ჩქერებად,
ვთქვათ _ ჩემს ოცნებას და ფიქრს მიმწიე,
(არა, ასეთი ბედნიერება
ვით შეიძლება ერგოს მიწიერს!)

ვთქვათ, _ ყოველ დილით, გასეირნებად,
გვერდზე დამიდგე მეუღლე რიდით,
მწამს, ზეციერსაც არ ეღირსება
ბედნიერება ესოდენ დიდი.

არა! თუ რამე დამეჯერება
მე სხვას მოვძევ და შენ სხვა მოძიე,
რადგან ასეთი ბედნიერება
არ შეიძლება ერგოს ხორციელს.

ზოგჯერ გავიფიქრებ, გავგიჟდე და
ვთქვა, ნამუსგარეცხილი ქალის შვილი ვიყო,
ხშირად შევიგინო - ჩემი დედა!..
ტრადიციებიდან გავირიყო

არვინ გაიკვირვოს, -შეიძლება
გაპრანჭულ ლაპარაკად დავიღვენთო,
თმა გადავიშალო კულულებად
ცხვირზე საყურე გავიკეთო

ვინატრო ანტალია, ან ის "რიო"
სულ არ გავიხსენო ვარძია
როკზე და რემიქსზე გადვირიო
ქართულზე ჩავიუბნო - "ბანძია"

კანაფი გავაბოლო, კუბები მოვითვალო
ვაჟკაცს ვაჟკაცური არ ვუთხრა
სამჯერ გათხოვილი ცოლად მოვიყვანო
გერები მივიღო საკუთრად

კაცმა ვიწუწუნო: დედა, მამა, მშია
ან ვინმეს ჯიბეს ხელი ჩავუყო
დავკარგო ყველაფერი რაც კი გამაჩნია,
მაგრამ ქართველობას რა ვუყო

არჩევანი,,
დავფიქრდები და ათას ლამაზმანს,
ერთ-ურთს ვადარებ ჯობნის რომელი?
ვფიქრობ აჯობა მზერით ,,ამან,, ,,მას,,
ის კი არისო სევდის მთოველი.
ეს ქალი - მზეს გავს; ეს ქალი - ყინულს;
ეს ქალი - მთვარეს; ეს ქალი - ლერწამს.
ამის ხმა გაგხდის სილაღის ხილულს,
ამის კისკისი სიავეს ლეწავს.
თვალწინ გამივლის ათასურთები.
ზოგი - ზღვას მოგავს, ზოგიც - გზას უვალს;
მაგრამ უცებ შენ გამახსენდები
და არჩევანსაც ვაკეთებ უმალ.

ხევსური კაცის ჩივილი

რაა ჩვენი ცხოვრება,-
ქანჩახებს ვართ მიკრულნი,
ბალახის მათხოვრებადა
თოვლ-წვიმასთან მისულნი.
ვუმზერთ,-არწივებს, ბორეებს,
მთებს-ზეცაში აზვაულს,
ჩამონგრეულ ყორეებს,
კოშკებს-კედლებდაბზარულს.
ყივილს წისქვილებისას,
ჭერ-კერათა სისველეს,
სიჩუმის ცრემლებითა
სავსე სიცარიელეს.
ღრუბლებს-ცაცხვის ნათალას,
ზვავ-მეწყერთა მოდენას,
ცას-წვეთივით პატარას,
ქერის მარცვლის ოდენას.

მუნჯი ტკივილი

ვინ იცის ქვაო, როგორ გტკივა
თოვლი გაგიჟებს,
ვინ იცის მიწავ, როგორ გტკივა
ფეხს რომ გაბიჯებ.
ვინ იცის პირუტყვს, როგორ უჭირს
ყოფნა უენო,
ამ გულს კი ყოფნა ყოფნა-ფუჭი
ყოფნა უშენოდ.
ვინ იცის, ხეო, ფეხზე დგომით
გტკივა ფესვები
წელში იხრებით ქართან ომით
არყნი, მუხები.
ვინ იცის, ფიფქებს როგორ უნდათ
დიდხანს სიცოცხლე,
ტალახში როცა ვაგდებთ გუნდას,
ყოფნას ვუმოკლებთ.
ვინ იცის, ურვა და ჩივილი
ქარის, მიწის, ცის . . .
პოეტის გარდა მუნჯ ტკივილის
არავინ იცის.
/გელა დაიაური/17.01.95

სიმღერა

კვლავ ლექსებს დაგიწერ,
მაინც ხომ ლექსით ავიცერ,
თვალებს შეგიქებ ღამისფერს,
გეტყვი, რაც ჩემს გულს სჭირს.

მიყვარხარ, მიყვარხარ,
ე, მაგ შავ თვალებს ვფიცავარ,
ბალახი ვარ და მიწა ვარ,
შენ რომ აბიჯებ ის!

ნაბიჯებს, ნაბიჯებს,
ზედ გულზე რატომ მაბიჯებ,
თან ასე რატომ მაგიჟებ
ტრფიალით ხევსურ ბიჭს?!

წამოდი, წამოდი,
ეგრე რად ჯავრობ? რა მოგდის?
მე ხომ სიყვარულს ვლამობდი,
ეგ გული რატომ მსჯის?!

დაგიცდი, დაგიცდი,
და თუ კი ბოლოს გავგიჟდი,
შენს მოტაცებას მაინც ვცდი
პასუხს ვერ მოსთხოვ გიჟს.

გავბედავ, გავბედავ,
ლამაზ თვალებში ჩაგხედავ,
კოცნას დაგიგებ მახედა,
როგორც ნიბლია ჩიტს.

მახვედ მშვიდობით"
ხევსურული მისალმება


სიბრძნეს ისწავლი სულ ახალ-ახალს
ხევსურულ ლხინში შესწრება მიყვარს,
შეზარხოშებულ ხევსურებს ნახავ,
ოხშივარიანს დალანდავ ხინკალს.

ჟიპიტაურის იხილავ დუღილს
და ფეხზე დგება ყველა ზრდილობით,
ერთხმად გეტყვიან: "მშვიდობით მახველ"
და შენც პასუხობ: "დამხვდით მშვიდობით"

chavaswore posti aq iyo leqsi,romelic ar yofila daiauris .

რისხვით გავცქერი მინდორს გაქუცვილს.
დამამშვიდებელ აზრთა ფიქრს ველი.
ფეხებს მილოკავს ძაღლი ლაქუცი.
და ნატყვიარი აგდია მგელი.
-მოგკალ რამდენი ცოდვის ჩამდენი,
ამ აზრთა ჭიდილს რაღა ვუშველო?
უდედოთ დარჩა კრავი რამდენი?
ცხვარი რამდენი დარჩა უშვილო?
აღარ დაგცალდა მეტი რომ გევლო,
ერთი ტყვიისთვის რამდენს ბორგავდი?
ნუთუ ძაღლობა არ ჯობდა მგელო?
ლაქუცით ფეხებს ამილოკავდი.
შეგaგინებდი დრო ჟამს გაჩენილს.
შენც მომაპყრობდი თვალებს ვედრებით.
გაგრძელდებოდა სიცოცხლე შენი
და მიიღებდი ლუკმას ყვედრებით.
მაგრამ მაგ მგლობას შენ არ დაკარგავ!
მოიგდებ მსხვერპლს და დაუვლი დავლურს,
შენს გულში ვზივარ და ვიცი კარგად
სიკვდილი გიჯობს სიცოცხლეს ძაღლურს!
და ძაღლობაში მგლობას გაუცვლი,
ეს დავიჯერო ძნელზეა-ძნელი?
ფეხებს მილოკავს ძაღლი ლაქუცი
და ნატყვიარი აგდია მგელი. . ."

გადაგორება უშენოდ მარტის,
არც თბილი წვიმა, არც შებრალება,
მოგონებები და შენი ლანდი
გამოიტირეს ჩემმა თვალებმა.
დუმილის ცივი ყანწი გამოვსვი,
სადღაც მირბიან მწვანე დღეები,
და საპატარძლოს თეთრი სამოსით
შემომეგება ტყემლის ხეები
როგორ ძნელია, ხომ იცის ღმერთმა,
გადაგორება უშენოდ მარტის,
დასაწერელი ლექსების ვერ თქმა,
გაუმხელელი გრძნობების დარდი

ვერ გადავურჩით მარტის ქარტეხილს,
დავრჩით ჭირხლის და ყინვის ამარა,
ენძელა _ ჩემი სულის ნატეხი,
მოუსვენარმა თოვლმა დაფარა.

იღვიძებს მარტი თვალთა ფახულით,
აპრილის დღეებს ხვდება უმწვანო,
ბარში მივდივარ, მთას გაზაფხული
ხურჯინით უნდა ამოვუტანო..

ცაზე თამაშობენ ვარსკვლავები,
როგორც შავ თვალებში ჭინკები
გვიდგას სიყვარულით, გალაღებით
გრძნობით ავსებული ჭიქები

ბახუსს გაუშლია ჭრელი აფრა
ძმები ღვინოს ვსვამთ და ვღვინდებით
შემთვრალს უფრო ხშირად, უფრო მძაფრად
უფრო მენატრები, მინდები

ჰოი, ეს ეჭვები დამახრჩობენ, -
ვინ იცის, სად, ვისთან იქნები . . .
. . . ცაზე ვარსკვლავები თამაშობენ
როგორც შენს თვალბში ჭინკები

ავტოპორტრეტი

აისი. ნაბიჯი. ნაოჭი. ფიქრები.
გრძნობები. ღიმილი. ტრფიალი. ხალისი.
ნისლები. ნიავი. სითეთრე. ფიფქები.
ამოტივტივება. ოცნება. ალერსი.

კენტობა. მოწყენა. სიშორე. მოთმენა.
ღიმილი. სილაღე. ცრემლები. ვარამი.
პოეტი. მუზები. ლოდინი. მოფრენა.
მაგიდა. სინათლე. ფურცელი. კალამი.

სტრიქონი. სტრიქონი. ანკარა. ტკიცინა.
ფიქრები. ძიება. ჯებირი. კედელი.
წამება. წამები. მიგნება. ყიჟინი.
დუმილი. ჩასუნთქვა. ღიმილი. წერილი.