ლეილა ბეროშვილი

Leila Beroshvili

ლეილა ბეროშვილი
(1949 - 2016)
პროზაიკოსი, სცენარისტი

დაიბადა 1949 წლის 1 მაისს.
წერდა მოთხრობებს.
იყო რეჟისორ გიორგი შენგელაიას 1980 წლის მუსიკალური ფილმის „სიყვარული ყველას უნდა“ სცენარის ავტორი. მისივე დაწერილია სცენარი ერეკლე ბადურაშვილის 1993 წლის ფილმისათვის „თბილისი ჩემი სახლია“.
„2016 წლის 10 თებერვალს, ღამის 2 საათზე და 16 წუთზე, დედაჩემი ლეილა (ციცი) ბეროშვილი გარდაიცვალა“, - ბექა ქურხული.

ბმულები:
* https://intelekti.ge/author.php?id=372
* https://www.lit.ge/books/2-200993-leila-beroshvili/
* https://intelekti.ge/book_ge.php?id=881
* https://saba.com.ge/books/details/6893/გამოზამთრება
* http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/128814/1/Literaturuli_Gazeti_2015_N17.pdf
* https://youtu.be/GpfxknieAX0
* https://youtu.be/-lnjYG9EUuM
* https://ka.wikipedia.org/wiki/სიყვარული_ყველას_უნდა
* https://www.imdb.com/name/nm0077244/?ref_=fn_al_nm_1
* https://youtu.be/O3H0F5eHibY


"ხაზის რადიო" 13.07.16 ლეილა ბეროშვილის ,,გამოზამთრება"
* Jul 13, 2016

11 ივლისს, საქართველოს მწერალთა სახლში, გამომცემლობა „ინტელექტმა“ ლეილა ბეროშვილის ჩანაწერების წიგნი „გამოზამთრება“ წარადგინა.
სტუმრები: ბექა ქურხული - მწერალი; ლეილა ბეროშვილის შვილი.
ბაჩო კვირტია - მწერალი.
ზვიად კვარაცხელია - გამომცემლობა ,,ინტელექტის" მთავარი რედაქტორი.
წამყვანი: ეკა ტალახაძე.

ლეილა ბეროშვილი

შობა ღამე კაფეში

პატარა ნათელი კაფე. ხუთი, ექვსი მაგიდით, ვიტრინით, დაბალ ხმაზე ჩართული მუსიკით. ხურდების ჩხრიალი ისმოდა.
მწვანე და წითელ ყვავილებიან ტილოს სუფრაზე ნახევრად გახსნილი ასანთი, საფერფლე და ერთადერთი თეფში იდო. თეფშზე ორი ნაჭერი ნამცხვარი იდო, რომელიც დედას ედგა წინ.
დიდ, მრგვალ თიხის ქოთანში მარადმწვანე მცენარე სამად იყო გაყოფილი, სამ მხარეს ჰქონდა ყვავილები მიქცეული. გამყიდველ გოგონას დაცქვეტილი, დიდი უაზრო ყურები ჰქონდა.
გარეთ წვიმდა. ტროლეიბუსის ასახვევთან კუთხის კედელი ჟივდებოდა, მოჩანდა ჩაჟამებული აგური.
ეწეოდა. წინ დედა იჯდა და როგორც ყოველთვის უტყუარ ჭეშმარიტებებს უქადაგებდა. ჩუმად უსმენდა. ყველაფერს უყურებდა და ვერაფერს ხედავდა. დედამისი გულმოდგინედ ელაპრაკებოდა, თუმცა ამ ლაპარაკით და ჭკუის დარიგებით თითქოს საკუთარ თავს უფრო შველოდა. ალბათ ამიტომაც ლაპარაკობდა, ამდენს და ასეთი გაცხარებით. ბიჭი ამას გრძნობდა, ამიტომაც ჩუმად უსმენდა და თავის საფიქრალს ფიქრობდა.
დედა მთლად ჭაღარა იყო. თუმცა ბიჭს ეს არასოდეს უნახავს. დედა თმას იღებავდა. და ისევ ძლიან ლამაზი იყო, მაგრამ ეს არაფერს შველოდათ. სულ ცოტათი, ოდნავაც კი არ შველოდათ და რაც დრო გადიოდა სულ უფრო და უფრო კარგავდნენ, ეკარგებოდნენ ერთმანეთს. ერთმანეთისას ვეღარაფერს იგებდნენ. ვერ იგებდნენ და მორჩა. დედა სადღაც დაიკარგა. თანდათან და ერთბაშად დაიკარგა. წავიდა და აღარ დაბრუნებულა, თავის მაგივრად კი, ჩვეულებრივი და უბრალო ქალი დატოვა. თვითონ კი სამუდამოდ წავიდა და აღარ დაბრუნდა. აცხადდა ის რისიც ასე ეშინოდა ბავშვობიდან. აი ასე; - კიდევ ერთი უსაქციელობა აღარ აპატია, კარი ფრთხილად გაიხურა და უკანმოუბრუნებლად წავიდა. თავის მაგივრად კი თვითონ ბიჭი და სახეცვლილი საკუთარი თავი დატოვა.
დასაჯა.
ბიჭი საჯილი იჯდა და ეწეოდა. ეწეოდა ქურთუკის ჯიბეში ხელებჩაწყობილი, ჯიბიდან ხელების ამოღება ეზარებოდა, ცხვირ პირიდან ერთდროულად უშვებდა ბოლს და გარეთ იყურებოდა. გრძნობდა სადღაც მიყუჩებულ დაძაბულობას და უცნაურად ცხადად აღიქვამდა საკუთარ სხეულს. გრძნობდა როგორ ცუდად უბზინავდა თვალები - „იცოდე ძალიან ცუდად დაამთავრებ ცხოვრებას!“ - გაიგონა დედის ხმა, რომელიც თითქოს აქამდე არც ესმოდა და შეხტა - „მეც მომაწევინე სიგარეტი.“. უთხრა დედამ. ბიჭმა დედას სიგარეტი მიაწოდა და მოუკიდა. დედას სათამაშოსავით პატარა ქოლგა ედო წინ და ისევ ლაპარაკობდა - „Хоть римский сенат“ - გაიფიქრა ბიჭმა. ძალიან ბერვჯერ ჰქონდა მოსმენილი, მაგრამ მაინც უსმენდა. გრძნობდა რომ დედასთვის სასიცოცხოდ აუცელებელი იყო, რომ ბიჭს მისთვის ესმინა.
დედამ ვიტრინაში საკუთარ ანარეკლს მოჰკრა თვალი. ვიტრინაშიც კარგად გამოიყურებოდა. თითქოს გაუხარდა. ისევ ლაპარაკობდა, მაგრამ თან ვიტრინისკენ აპარებდა თვალს.
- ჯერ კიდევ არა მიშავს... თქვა ბოლოს.
კაფეში ქალები შემოვიდნენ - დაბლები და მაღლები. გარედან ზამთრის სიგრილე შემოიყოლეს - შობას გილოცავთ! - კაფეს მეპატრონე ქალები გადაკოცნეს და ქოთქოთით მიუსხდნენ მაგიდას.
ხალხი ამოძრავდა. შემოდიოდნენ, გადიოდნენ - „გილოცავთ შობას!..“ “თქვენც, თქვენც“, დაესწარით მრავალს, თქვენც, თქვენც!..“ მაგრამ არც ამაში იყო რაიმე საინტერესო. საინტერესო ის იყო რომ ერთმა დეიდამ, რომელსაც კვერნა მოეკლა, გაეტყავებინა და ახლა ყელზე ჰქონდა შემოხვეული, დედამისის სათამაშსავით პატარა ქოლგა არ აიღო და არ წაიღო?!.
„ვაა!..“ გაიფიქრა ბიჭმა. ქალმა ქოლგა თავის მაგიდაზე დადო და დედაშვილს გაურკვევლად გამოხედა. დედა ამ დროს ბიჭის უკანასკნელ სიგარეტს ეწეოდა და ელაპარაკებოდააა... არც შეუმჩნევია პატარა ქოლგის გატაცების ამბავი.
- თქვენ დაგრჩათ ეს ქოლგა? - იკითხა კვერნა ყელზე შემოხვეულმა დეიდამ.
-ჯერ არა - გაუღიმა ბიჭმა.
-თუ გნებავთ აქ იყოს...
აჰა. მოდი და იყავი ამის მერე ცუდ ხასიათზე. კვერნა რომ დაბრიდა და ყელზე შემოიხვია ის არ ჰყოფნის, მისი აქაქანებული და დაკარგული ბავშვივით შემოფარებული დედის სათამაშოსავით ქოლგაც თან მიაქვს.
ბიჭი ადგა. ქალების მაგიდას მიუახლოვდა.
- თქვენია ? - შეშინებულმა ამოხედა კვერნიანმა ქალმა.
- მოიტა აქა! - კვერნაყელზე მოგდებულ დეიდას პატარა ქოლგა გამოართგვა - შობას გილოცავთ. - გაუღიმა მერე.
- თქვენც აგრეთვე. - შვებით გაუღიმა კვერნიანმა ქალმა.
პუტკუნა, გულიანი, კეთილი ქალი იყო.
თავის მაგიდასთან მიბრუნდა და დაჯდა. ქოლგა დედამისს დაუდო წინ. დედას არაფერი არ გაუგია. ისევ ელაპარაკებოდა, თან გინდა თუ არა, ნამცხვარი ჭამეო აძალებდა.
მოპირდაპირე მაგიდასთან ასაკოვანი ქალი და კაცი იჯდა. კაცი ძალიან ფაქიზად, ორი თითით მიირთმევდა ნამცხვრებს. ხმადაბლა, სერიოზული, შთაგონებული სახით საუბრობდნენ. უეჭველი საფოს პოეზიაზე ლაპარაკობდნენ, ისეთი ნათელი გადასდიოდათ. კაცმა რამდენჯერმე გამოიხედა მათი მაგიდისკენ.
- რას მიყურებს ეს კაცი? - თქვა დედამ.
ბიჭმა გაუნძრევლად, ცერად გახედა საფოს პოეზიის მოყვარულ კაცს, დედას რომ უყურებდა, წამით შეათვალიერა და მერე იქით აღარც გაუხედავს.
იქით კუთხეში ვიღაც ბიჭი იჯდა. გაზიზინებულ კაიფშ იყო, ალადიკებს უბერავდა და პრიატნად ნაბავდა თვალებს, თან ჩაის აყოლებდა. ჩვეულებრივი, წესიერი, ინტელიგენტი მორფინისტი იყო. დაბანილ-დავარცხნილი და ოჯახისშვილი.
ბიჭს რაღაც გაახსენდა და გაეღიმა. მერე უფრო გულიანად გაეღიმა. აიღო და კეფა მოიფხანა, მაგრამ მიხვდა ეს ვერ უშველიდა. ფორმიდან ვარდებოდა. არის რაღაც არასწორი მაგაში, როცა ცუდ ხასიათზე ხარ და ცდილობ ხასიათზე მოხვიდე. თითქოს უკან იხევ, საკუთარ თავს უტყდები, თითქოს იმისი თავი არა გაქვს, შენ ცუდ ხასიათზე ყოფნა აიტანო და ითესები.
- არ გინდა ნამცხვარი? ძალიან გთხოვ ერთი ნაჭერი მაინც შეჭამე.
- არ მინდა რა დედა, ძალიან გთხოვ. თხოვა ბიჭმა.
- წავიდეთ რა - თქვამერე ბიჭმა და განზე გაიხედა.
-არა ვიყოთ - თქვა დედამ და ბიჭისთვის დაძალებული ნამცხვრის ნაჭერი გადაიღო.
გარეთ ისევ გაწვიმდა.
ისე რა, ცოტათი წვიმდა.
შობის საღამო იყო. თან როგორი შობის საღამო - 2000 წლის.
“მეორედ მოსვლა არა ფეხები, ესენი არაფერი მოსვლის ღირსები არ არიან!..“ გაიფიქრა გაბეზრებულმა ბიჭმა.
სიგარეტიც გაუთავდა. აღარა ჰქონდა. მაგიდაზე სიგარეტის ცარიელი კოლოფი იდო.


ბმული:
* https://www.facebook.com/photo.php?fbid=3633424683440518&set=pb.100003190653879.-2207520000..&type=3

ლეილა ბეროშვილი

გამოზამთრება

* * *
ფილმი „სიყვარული ყველას უნდა“ ახალი გამოსული იყო, გამომცემლობა „ნაკადულში“ რომ დავიწყე მუშაობა.
შევნიშნე, ერთ-ერთი თანამშრომელი ქალი გვერდიდან არ მცილდება.
მოგვიანებით გავიგე, თურმე ფიქრობდა, რასაც ვიტყოდი, აუცილებლად სასაცილო იქნებოდა.
ვის არ გასცრუებია იმედი _ ხელში შერჩა მეტისმეტად მოსაწყენი ადამიანი...

* * *
საშა მახარაძის კაბინეტში რეზო ინანიშვილი აღელვებული ყვება, წონაში გამუდმებით როგორ ატყუებს ერთი და იგივე გამყიდველი.
ქაღალდებში ჩაფლულმა ბატონმა საშამ ახედა და ჰკითხა:
_ რეზო, შენ მგელი ხარ თუ ცხვარი?
ბატონი რეზო დაბნეული უყურებს.
_ თუ ცხვარი ხარ, როცა გკრეჭენ, ფეხები არ უნდა იქნიო _ უარესია!
ახლაც თვალწინ მიდგას, როგორ იცინოდა ბატონი რეზო. მერე როგორ უხდებოდა სიცილი.

* * *
ბაადურ ბალარჯიშვილის ნახატების კოლექციაში ინახება ავთო ვარაზის კუთხემოხეული ნახატი.
_ არ მაძლევდა, _ იცინის თავისი განუმეორებელი სიცილით ბაადურა, _ წართმევის დროს გამეხა...

* * *
ეზოდან გამოვედი და ზევიდან მომავალი სამი ქალი დავინახე.
ერთმანეთს მივესალმეთ.
ერთ-ერთმა მკითხა:
_ მანანა მასწავლებელი როგორ ბრძანდება?
_ მანანა მასწავლებელი აღარ არის,_ ვუპასუხე გაბზარული ხმით და განზე გავიხედე _ ცრემლი დავმალე.
_ რა ტკბილი ადამიანი იყო, რა კარგი ხასიათი ჰქონდა! თქვენც კარგი ხასიათი გაქვთ? _ ისევ ის ერთ-ერთი მეკითხება.
_არა, მე ცუდი ხასიათი მაქვს, _ ისევ განზე გავიხედე და ახლა სიცილი დავმალე.

* * *
ამ ორ პირობის წერილს, როგორც ორ ფურცელს ჩემი სოფლის _ ძველი გავაზის ცხოვრებიდან ისე ვთავაზობ მკითხველს:

პირობის წერილი

ჩყოე წელსა ოფდონბრის ბ-ს დღესა ჩვენ ქვემორე ამის ხელის მომწერელი სოფელს ძველ გავაზში მცხოვრებელ მღვდელმა აზარია მირონოვმა და ნიკოლოზ საგინაშვილმა დავწერეთ ესე პირობის წერილი და დავსდევით ჩვენ ორ შუა, მას ზედ რომელ ჩვენ გვქონდა ორთ დავა წისქვილის წყლის რუვზედ და მოვშველდით ჩვენს ჩვენის
თანხმობით. ასე რომ მე ნიკოლოზ საგინაშვილმა ჩემს სამიჯნობლიდან წყალს დაუდევი მაშველი სადაცა გადმოდის იქ ორი არშინი და ორი ვერშოვი სიგანე, ოთხი ადლი სიგრძეზედ ჩემს მამულში მოგეცა წყლისთვის, ამასთანავე ამ პირობასაც ვდებ მე საგინაშვილი, რომ არ შემეძლოს არასმე ჩაყრა წყლის რუვში, რათა არ შეგუბდეს წყალი და არ მიეცეს ზიანი წისქვილსა. უკეთუ ჩემის მხრიდან წყალი შეგიგუბე და წისქვილი ვაზარალე, შენ სასარგებლოდ სრულებით და ნაღდად გადმოგცე თქვენ მღვდელ აზარია მირონოვს, ჩემი მამული, რაიცა აქ მოხსენებულია.
აგრეთვე მე მღვდელი აზარია მირონოვი ვსდებ ამ პირობასა, რომ როგორათაც შენ საგინაშვილი შემოღობამ სამიჯნობელზედ ნახევარსა, მეც მოვალე ვარ იმ კვალად შემოვღობო ნახევარი. უკეთუ ჩემის ბარობიდან ზიანი მოგეცეს რამ შენ საგინაშვილს, მოვალე ვარ რაიცა ზიანი გექნება გადავიხადო შენს სასარგებლოთ, აგრეთვე
მე მღვდელი აზარია მირონოვი მოვალე ვარ როდესაც ქვიშა მოზიდოს წყალმა რუვში, ანუ ქვა, ან ხე, უნდა შეგატყობინო და შენის თანხმობით ამოვწმინდო და გამოვიტანო შენის მამულიდან ჩემს ხსენებულს ოთხს ადლზედ. უკეთუ ჩვენგანმა რომელიმე პირი გადავიდეს ამ პირობის წესსა, გადავიხადოთ მართლის სასარგებლოთ. ხელს ვაწერთ ჩვენი ყაბულით ერთმანეთთან.
ამან წერა არ იცოდა, ამის თხოვნით ხელს ვაწერ და მოწმეცა ვარ მიხეილ საფაროვი.

პირობის წერილი

1919 წელსა ენკენისთვის 2 ბ-სა დღესა ჩვენ ქვემორე ამისი ხელის მომწერლებმა მცხოვრებლებმა სოფელ ძველ გავაზში თედო და იოსება ივანეს ძე ხუციშვილებმა ავიღეთ ვალი ჩვენი საჭიროების გამო შენ მცხოვრებელი ამავე სოფელ ძველ გავაზში გეურქა მარტიას ძე ოხანეზოვისაგან ოთხიათასორმოცდაათი თუმანი ნაღდი ფული ექვსის თვის ვადით და ამ ზემორე მოხსენებულის ფულის დაახათრიჯანებლად, ჩვენ ხუციშვილებმა დავაგირავეთ
ჩვენი საკუთრება მდებარე სასახლე მამული, რომელიც მდებარეობს ჩვენს სოფელში ჩვენი სასახლისა და წისქვილის გვერდით. მოხსენებულ ზომებითა სასოფლო გზიდგან ზემოთ ჩრდილოეთისკენ სიგანე შვიდი საჟენი სადაც მივა ზომა სიგრძისა სიმონა კიკნაძის მამულის სამიჯნობელზედ, რომელიც არის მიჯნებსა შუა:
მზის ამოსვლის მხრიდგან ჩვენივე მამულის მიჯნა დასავლეთის მხრიდან ვანო ხატიაშვილის მამულის მიჯნა, სამხრეთით სასოფლო გზა და ჩრდილოეთის მხრივ სიმონა კიკნაძის მამულის მიჯნა. რომელიც ამ ჩვენგან დაგირავებულ მამულის ფლობელობაში დღეისგანვე შეგიყვანეთ შენ ოხანეზოვი და გაძლევთ სრულს ნებას, რომა მასში შენ გააშენო შენობა გსურდეს ქვტკირისა ანუ ფიცრული და აგრეთვე აღაშენო ხეხილი. ჩვენ არ შეგვეძლება
წინააღმდეგობა. ჩვენ ხუციშვილები მოვალენი ვართ რომ ზემორე მოხსენებულ ვადაზედ ჩვენგან აღებული ოთხიათას ორმოცდაათი თუმანი ნაღდი ფული ჩაგაბაროთ და რაიცა იყოს შენგან ნაშრომი შენისა და ორის პატიოსანის კაცის შეფასებით ჩაგაბაროთ. შენ შენის მხრივ მამული გაგვითავისუფლო და უკეთუ აქ ხსენებულ ვადას ერთი დღეც გადავაცდინოთ, ჩვენ ხუციშვილებმა, მაშინ ჩვენგან დაგირავებული ზომის სასახლე მამული
შენს ფულში და ნაშრომში შენ ოხანეზოვს დაგრჩეს საუკუნოდ და საშვილიშვილოთ, რომელი ჩვენ აქ ხსენებულთ ხუციშვილებს და ჩვენს სახლის მომავალთ ან გვარეულობას არ შეგვეძლოს შემდეგ ვადისა ფულის შემოძლევა და ჩვენგან დაგირავებული მამულის უკან გამოთხოვა. აგრეთვე არ შეგვეძლოს არა რომელიმე დღეს ჯეროვან სასამართლოში გასაჩივრება, სადაც ჩვენ ვიყოთ ყველგან გამტყუნებულნი და თუ რაიმე ხარჯი მოგგვაროთ ჩვენის
წინააღმდეგ გასაჩივრებით მაშინ ჩვენ გარდავიხადოთ შენ ოხანეზოვის სასარგებლოთ და ესე ჩვენგან მონიჭებული
პირობებით გირავნობის წერილი დარჩეს სრულს ხსენებულს ძალაში რაზეც ხელს ვაწერთ ჩვენი სრული ყაბულია.
თედო ივანეს ძე ხუციშვილი ამის უწიგნობის გამო, ამის თხოვნით ამის მაგიერ და ჩემს მაგიერ ჩემს საკუთარ ხელს ვაწერ თედო ივანეს ძე ხუციშვილი
ამ გირავნობის წერილს ვამოწმეფ თედო და იოსება ხუციშვილების თხოვნით.
ძველი გავაზის გამგეობის მწევრი ნიკო ბუთიაშვილი. ძველი გავაზის კომიტეტი,
სტარი გოვოზკი კომისარ. ტელავსკი უეზდ.

* * *
ბებიაჩემი: გიგო კოჭლამაზაშვილის ოჯახი ეხმარებოდა ჩვენს რეპრესირებულ ოჯახს.
გიგო, წელში მოხრილი, ფანჯრის ძირძირ გაირბენდა და ერთ ბუხანკა პურს გადმოგვიგდებდა...


ორი წერილი

* * *
„სალამი ლეილას
შენ ისე წახვედი აქედან, არავითარი მიახლოებითი კოორდინატებიც კი არ დატოვე.
ახლა ენდეზე გწერ _ თუ შინა ხარ, ხომ კარგი, თუ არა და როგორმე მოგაწვდენენ ხმას.
ხმის მოწვდენა კი აუცილებელია.
თუ მეხსიერება არ მღალატობს, ძალიან (შეიძლება, ვაჭარბებ) გინდა მოსკოვის ორწლიან კურსებზე მოხვედრა.
გაზაფხულზე ისე იყო გამოცხადებული, რომ წელს სასცენაროზე არ მიიღებდნენ, ახლა კი ოფიციალურად გამოაკრეს განცხადება, ქალიც ჩამოვიდა იქიდან და ირკვევა, რომ ხუთიდან რვა კაცამდეც კი შეუძლია, გაგზავნოს მარტო ჩვენმა რესპუბლიკამ.
მე უკვე მოველაპარაკე ელდარ შენგელაიას, „კინოშნიკების~ კავშირის მდივანს (ერთ-ერთს) და ძალიან კმაყოფილი დარჩა შენი კანდიდატურით.
ახლა შენ თუ არ გადაგიფიქრებია, ერთი კვირის შემდეგ ჩამოდი და შევუდგეთ საქმეს.
პირობები ასეთია: ბინა და ასი მანეთი სტიპენდია.
სხვა რა შეიძლება, მოითხოვო მეტი!
მამაშენს უთხარი ჩემს მაგივრად _ დროა, კახელებიც გავცდეთ ავჭალას და დირსისჭალას-თქო!
რატომ ერთი კვირის შემდეგ?
ხვალ აქ ფესტივალზე მორჩენილი ფილმებისა და თეთრი მაიმუნების ჩვენება იწყება და ერთ კვირამდე ვერც ერთი კინოშნიკი ვერ მოიცლის სხვა რამისთვის.
ერთი კვირის შემდეგ კი ლომებივით შეუდგებიან საქმეს.
ჰო, სწავლა სექტემბრიდან იწყება.
დღეს სამშაბათია. მეორე ორშაბათსამშაბათს რომ ჩამოხვიდე, კარგი იქნება.
მანამდე წერე და ჭამე ნამდვილი კახური კიტრი და პამიდორი, პური და ყველი, რომ მოღონიერებული დახვდე ახალი გზის დასაწყისს...
წინასწარ გილოცავ ამ გზასაც.
მოკითხვა დიდი პატივისცემით და თავის დახრა ჩემს ძმა ილოს!
იყავი კარგად და მაგრად.

რეზო ინანიშვილი
დიდ, დიდ ბოდიშს ვიხდი ასეთი ნაუცბათევი წერილისთვის. თუ შენ ვერ გაარკვიო, ილო მოგეშველება. მაგასაც
პროკლე კეკელიძისგან მოუსმენია ტექსტოლოგიის ლექციები და ახლა მაინც გამოადგება მასწავლებლის შენაგონები.
კიდევ კარგად და კარგად!“


ალექსანდრე (საშა) მახარაძის გახსენება

„ლეილა!
იაშა ბობოხიძემ წამიყვანა ნახევარი საათით, ახლა 11 საათია, თორმეტის ნახევარზე დავბრუნდები, არ გამექცე.
სალამით საშა.~
წიგნში ჩარჩენილი ეს წერილები შემთხვევით ვიპოვე. ბატონი საშა, კინოსტუდია „ქართული ფილმის~ მთავარი რედაქტორი _ ვალში ვარ მასთან _ ვერ გავაცილე უკანასკნელ გზაზე.
მუდამ ქაღალდებში ჩაფლული იჯდა თავის კაბინეტში, ქაღალდებით ხელში მიხუსხუსებდა კორიდორშიც.
ჩემდამი რატომღაც განსაკუთრებულად კეთილგანწყობილი იყო. ერთხელ უცნაური რამ მითხრა: მოდი, ვიმეგობროთ _ ხან შენ მოხვალ ჩვენთან, ხან მე და ხათუნა შენთან...
ეს რაღაც ძველი ყაიდის შემოთავაზება იყო _ ძალიან კი ამაღელვა.
თუ ხელში ჩამიგდებდა, საოცარ ამბებს მიყვებოდა.
პირველმა მსოფლიო ომმა მატარებელში მოუსწრო... ჩვიდმეტი წელი კალიმაზე იყო გადასახლებული მისი
ოჯახის ეროვნულ დემოკრატებთან კავშირის გამო _ გრიგოლ ვეშაპელის მუხლზე ვარ გაზრდილიო, ამბობდა.
კამერაში პირველად რომ შეიყვანეს, სუფრა გაშალა და ყველა მიიპატიჟა. სუფრაზე წიხლი უკრეს და ფული მოსთხოვეს.
არა მაქვსო, რომ უთხრა მაყურებელს, ჩხრეკა დაიწყეს, ვერაფერი უპოვეს...
ბოლოს ბატონმა საშამ მაყურებლის ლეიბი ასწია და... ფული იქ აღმოჩნდა. ძალიან დაუფასდა ეს ოინი, სადაც
გადაჰყავდათ, ამბავი ხვდებოდა_ ჩვენიანიო, და ყველგან პატივით იღებდნენ...
ბანაკიდან გათავისუფლებული სამი კვირა ცდილობდა ჩამომდგარ მატარებელში ასვლას...
კინოსტუდიის სასადილოში მხოლოდ არაჟანს მიირთმევდა _ მე ძაღლის ხორცს არ გეახლებითო... ეს იყო მისი პროტესტი რეჟიმის მიმართ... და ფრთხილი იყო, ფრთხილი, არასოდეს ამბობდა იმას, რასაც ფიქრობდა...


თანაპოლკელი გერმანე ჭელიძე მირზა გელოვანს იგონებს

1938 წლიდან ქალაქ ხარკოვში ვცხოვრობდი. 1939 წლის დეკემბერში გამაგზავნეს თეთრფინელების წინააღმდეგ საბრძოლველად. 1940 წლის აპრილში დავბრუნდი ისევ ხარკოვში და ვმუშაობდი ავტოსატრანსპორტო პოლკში _ ამბულატორიას ვხელმძღვანელობდი.
იმ დღეს ავადმყოფთა წიგნში მირზა გელოვანი აღმოვაჩინე. საექიმო დახმარება გავუწიე და გამოვკითხე ვინაობა.
თავის თავზე ცოტა რამ მითხრა _ მე მხოლოდ დამწყები მწერალი ვარ, ქართველ მწერლებს კი კარგად ვიცნობო.
ხარიტონ ვარდოშვილს თუ იცნობთქვა.
ვიცნობო და მიამბო: ერთხელ ხარიტონი ქართველ მწერლებს სარდაფში ხაშზე დაუპატიჟებიათ. ხაშთან ერთად პატარა ჭიქით არაყიც მიურთმევიათ. ხარიტონს არაყზე უარი უთქვამს _ ვერ დავლევო, მაგრამ მწერლების დაჟინებით, სამი-ოთხი მოწრუპვით ძლივს დაულევია. უთქვამს _ ძლივსღა შევსვი ეს არაყიო.
მირზამ საოცარი სიზუსტით გასცინა ხარიტონს.
აქედან დაიწყო მირზასთან ჩემი მეგობრობა.
ერთხელ საუბარში ვუთხარი, რომ ვსწავლობდი ბაღდადის დაწყებით სასწავლებელში, მასწავლიდა მ. მაქსიმელიშვილი. აღმოჩნდა, რომ მირზას მაქსიმელიშვილის ექვსი ქალიშვილიდან ერთ-ერთი უყვარდა _ სახელიც მითხრა, მაგრამ აღარ მახსოვს. მირზა ბევრს ფიქრობდა თავის სატრფოზე, ნატრობდა მასთან ოჯახის შექმნაზე, მაგრამ ომმა მოგვისწრო და აღმოვჩნდით მოსკოვის მისადგომებთან _ მოსკოვის დასაცავად
ვიბრძოდით.
მირზა პოულობდა დროს მისი სატრფოს დის სანახავად, რომელიც იმ დროს მოსკოვში ცხოვრობდა.
მირზას ნაწილიდან ხშირად აგზავნიდნენ სხვადასხვა დავალებით ავტოკოლონასთან ერთად. საქმეს ყოველთვის წარმატებით ართმევდა თავს.
მალე დააწინაურეს _ ოფიცერი გახდა 1942 წლის ნოემბრიდან, მეშვიდე ავტოსატრანსპორტო პოლკიდან.
სამწუხაროდ, მიწერ-მოწერა არ გვქონია.
1944 წლის 14 ივნისს გზად ვიტებსკის ოლქში წავაწყდი წარწერას: `ვ. ჩ მაიორი ლეპა~. შევჩერდი. ლეპა ჩემთან ერთად მსახურობდა სატრანსპორტო პოლკში.
მოვინახულე მაიორი ლეპა და მირზა მოვიკითხე. მირზა აქ არის, დავალებაზეა წასული და მალე მოვაო.
მიუხედავად იმისა, რომ ცოტა დრო მქონდა, დავუცადე.
შეხვედრა ორივეს სიხარულად გვექცა.
მირზა მშიერი იყო. ჩვენ უკვე ვისადილეთ, ამიტომ მირზამ მარტომ ისადილა და თავისი წილი არაყიც გადაჰკრა.
_ ბატონო გერმან, ამაღამ არსად გაგიშვებთ, კარგი ფილმი გვაქვს მოტანილი და ერთად ვნახოთო _ მეომრებმა მთხოვეს, ისეთი ფილმი გვაჩვენე, რომელშიც არ ომობენო.
იმ ღამეს მირზასთან დავრჩი. დილას გამოვეთხოვე. წამოსვლის წინ თავის პატარა სურათს ფანქრით საწრაფოდ წააწერა:
პატ. გერმან!
როცა ეს მრისხანე ომი მინებდება წარსულს, როგორც მოგონება _
დაე სურათი ჩემი გაგახსენებდეთ ამ უცნაურ დღეებს _
მრისხანეთ და ლამაზათ.
მირზა გელოვანი
28.06.44 წ.
პირველი პრიბალტიის ფრონტი.

ფოტოზე მირზა აგურით აშენებულ სახლთან დგას. გვერდზე გადავარცხნილი თმა და ვიწრო წელზე ბრტყელი ქამარი მკაფიოდ ჩანს უკვე გაცრეცილ ფოტოზე.
ეს იყო ჩვენი ბოლო შეხვედრა.
ლეპას ნაწილი ბრძოლის ველიდან გერმანელების მიერ დატოვებულ იარაღს აგროვებდა.
1945 წელს, როცა ფრონტიდან ვბრუნდებოდი, შემთხვევით გავიგე, რომ ბეშენკუვიჩთან ახლოს (ბელორუსია) დაიღუპა _ ნაღმზე აფეთქდა.

* * *
რუსთაველის საზოგადოების საგამოფენო დარბაზში თემო ჯაფარიძის ზამთრის პეიზაჟების გამოფენა–გაყიდვა გაიმართა.
ერთი პეიზაჟი განსაკუთრებით მომეწონა. მთელი დღე ამ ნახატს ვუტრიალებდი.
გაზეთ `მამულის~ რედაქციაში ხელფასი და ჰონორარი მოვიკითხე, მაგრამ არ იყო.
სახლში მიმავალს ჩემი სახელი მომესმა.
მივიხედე და თემო ჯაფარიძე დავინახე.
თოვაში იდგა კაშნეგაფრიალებული და ხელს მიქნევდა: წაიღეთ ნახატი, წაიღეთ!
კარგი იქნებოდა, წამომეღო, მაგრამ არანაკლებ კარგია, რომ არ წამოვიღე...

* * *
`აბა, თუ ამდენ ქართველ პრეზიდენტებში, მინისტრებში, მინისტრის ამხანაგებში, ელჩებში, მთავრობის ყურმოჭრილ გენერლებში, ბატონ დირექტორებში და ხელისუფლების სხვა მაღალ და დაბალ კოკროჭინებში ერთ რომელიმეს წასცდა და ერთხელაც არი სინდისის ანგარიში წარუდგინა ქართველ ერს. პირიქით, ეს ხალხი
შეტევაზედაც თვითონ გადმოდის. არიქა!
არავინ დაგვასწროს, ბრალდება ჩვენ თვითონ წარვუდგინოთო!.. მოკლედ რომ
მოვსჭრათ, ჩვენი დამოუკიდებლობა ხომ
შეიტყაპუნეს, ამ ხალხს ფიცი აქვს დადებული, რომ დანაშაულიც შეიტყაპუნოს და
მასზედ არც სხვას ათქმევინოს რამე.~
შალვა ამირეჯიბი
`მოგონებანი~

* * *
კინოსტუდიაში სასცენარო განყოფილების ხელმძღვანელად გურამ დოჩანაშვილი დანიშნეს.
დაგვიძახა ირაკლი სამსონაძეს და მე, განცხადების დაწერა შემოგვთავაზა.
დავწერე ერთგვერდიანი განაცხადი ფილმისთვის „თბილისი ჩემი სახლია”. გადამიხადეს ავანსი და მომცეს დრო _ ექვსი თვე.
ერთი ეგზემპლარი მწერალთა შემოქმედებით გაერთიანებაში მივიტანე და მეორე გურამ დოჩანაშვილის მდივანს _
ჩემთვის ძალიან ძვირფას ადამიანს, ჟუჟუნა პეტრიაშვილს ჩავაბარე.
ზვიად გამსახურდიას მთავრობამ დაიწყო კინოსტუდიის შემოწმება (რაც, მიუხედავად ყველაფრისა, დიდი შეცდომა იყო).
აღმოჩნდა, წლების განმავლობაში უამრავი განაცხადის საფუძველზე გაცემულია ავანსი _ სცენარები კი არ ჩანს.
განსაკუთრებით დიდი რაოდენობის ავანსი ჰქონდა წაღებული ძალიან ცნობილ პოეტს.
ღამის ოთხ საათზე დამირეკა გურამ დოჩანაშვილმა და სცენარი იკითხა.
_ სცენარი ქალბატონ ჟუჟუნას ჩავაბარე! _ ვუპასუხე ბედნიერმა იმის გამო, რომ სცენარი უკვე წარდგენილი მქონდა ამ ცნობის გამო არანაკლებ გაბედნიერებულ გურამ დოჩანაშვილს.

* * *
დღეს კინოსტუდიაში სამხატვრო საბჭო ნოდარ მანაგაძის ფილმს _ „ამაღლება~ _ განიხილავდა.
ფილმი ძალიან მომეწონა და როცა აზრი მკითხა ბატონმა რეზო ჩხეიძემ, აღტაცება არ დამიმალავს.
ბატონმა რეზომ მომისმინა, თავი გვერდზე გადახარა, როგორც სჩვევოდა, და აღშფოთებულმა მითხრა _ იცით, თქვენ ხვალ ისევ მოხვალთ ან არ მოხვალთ სამსახურში, ისევ გეყვარებათ ან არ გეყვარებათ ვინმე, მე კი ამ ფილმის გამო ცხრაპირ ტყავს გამაძრობენ!..
ნოდარ მანაგაძე კუთხეში იჯდა და იღიმებოდა.
კარგად იცოდა, გამოუსწორებელი დისიდენტი _ რეზო ჩხეიძე _ ყასიდად რომ ბრაზობდა.


ბმული:
* http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/128814/1/Literaturuli_Gazeti_2015_N17.pdf

ლეილა ბეროშვილი

გამოზამთრება

* * *
თბილისში, ილია ჭავჭავაძის მუზეუმში, დარბაზის მეთვალყურედ ვმუშაობდი.
ძალიან რთული საქმე აღმოჩნდა: მუზეუმში არავინ შემოდიოდა და ჩემი ფუნქცია სამსახურის შემდეგ დარაბების
დახურვა იყო.
ამ პროცესს თან ერთვოდა ერთი უცნაურობა _ დავიწყებდი თუ არა დარაბების ჩარაზვას, ზურგზე ხელებდაწყობილი მუზეუმის დირექტორი, ცხონებული იროდიონი გამოჩნდებოდა ჩუმი ღიღინით...
ერთადერთი, რაც მართობდა _ მუზეუმის დამლაგებელი და ფაქტიური ბინადარი (მიშენებულ ფლიგელში პატარა
ოთახი ეჭირა), ბავშვური აღნაგობის შუახნის ავი ქალი ქსენო, რომელიც ილიას სახლ-კარს, ავეჯს ისე განაგებდა, როგორც საკუთარს. ილიას კაბინეტში, საწერი მაგიდის უჯრებში ქსენო უხმარ ჯამჭურჭელს, საახალწლოდ გადანახულ, თეთრ გახამებულ ტილოში გახვეულ ჩურჩხელებს, გოგრის თესლს და რას აღარ ინახავდა.
არც საგამოფენო დარბაზს აკლებდა ხელს _ ილიას უზარმაზარი პორტრეტის უკან გამუდმებით რაღაც ფუთები ელაგა.
ეს რომ იროდიონს გაეგო, ქსენო ქუჩაში აღმოჩნდებოდა.
მალე ქსენოს ოინებიც მომბეზრდა...
მამაჩემი მოუსვენრად იყო, ხშირად მირეკავდა _ ინფარქტი არ დამართო იროდიონსო.
ბოლოს წერილი მომწერა _ შენ დადიხარ იმ დარბაზებში, სადაც ერთ დროს საქართველოს ბედი წყდებოდა...
...მე დავდივარ იმ დარბაზებში, სადაც ქსენო დაფლატუნობს და მაგრძნობინებს, რომ საქართველოს ბედი უკვე გადაწყვეტილია _ მივწერე.
ხელი ჩაიქნია და დიდხანს აღარ მელაპარაკებოდა...

* * *
მარტყოფის დედათა მონასტერი:
დედა მელანიამ მომინანქრებული მწვანე ჯამი გამომიწოდა და მთხოვა _ ბოსტნიდან პომიდვრები მომიტანეო.
მოვიტანე პომიდვრები.
ახლა პური დავჭრათ და ორცხობილა გავაკეთოთო.
ახლა მამათა მონასტრიდან სოკო გამოგვიგზავნეს და ის გარეცხეო.
ახლა სიმინდის ფქვილი გაცერიო...
ვიგრძენი, ის კი არა ვარ _ უიღბლო და ტრაგიკულთა შორის უტრაგიკულესი, ეს ვარ, საქმის კეთებით გატაცებული, კეთილი, უბრალო და ნუშო ბებოს ღირსეული შთამომავალი _ ბავშვს რომ დაავალებდნენ რამეს, თვითონ წამოფრინდებოდა... დედა მელანიას სიყვარული ხომ გულში აღარ მეტევა.

* * *
ჩემი დეიდაშვილი ლილი ზამთარზაფხულ დიდ ოთახში შვინდისფერ ხალიჩაგადაფარებულ ტახტზე იწვა კატა კუდასთან ერთად.
თავთან ხილით სავსე ხელუხლებელი სინი ედგა.
სულ რაღაც აწუხებდა, ისიც კი, ძალიან ლამაზი რომ იყო.
კვირაში ერთხელ გრძელი უსტარით აფთიაქში მაგზავნიდნენ.
მივდიოდი მარო ბახტაძის აფთიაქში და სიძულვილი მახრჩობდა: ვითომ რამე სტკივაა!
აფთიაქი შორს იყო, მეორე უბანში. წყლის წისქვილის წინ. დიდი სახლის მეორე სართულზე ახვიდოდი და ვალერიანკის სუნი გეცემოდა.
ახოვანი, შავგვრემანი მარო ბახტაძე სასწაულმოქმედი მეგონა და აფთიაქის გარეთ ვერც წარმომედგინა. დიდხანს მიწევდა მოცდა _ მარო ბახტაძე ციცქნა, შავთეფშებიან სასწორზე მშვიდად წონიდა თეთრ ფხვნილს. რაღაცებს ურევდა _ ზოგს ფხვნილის სახით მატანდა, ზოგს რეცეპტმიკრული პატარა ბოთლით. გამოვბრუნდებოდი, მომქონდა წამლები და დიდი მოკითხვა დეიდაჩემთან და მის მაზლის ცოლთან, ელიკო დიმიტრიშვილთან.
გზად თუ ქალების ჩხუბს გადავეყრებოდი, საღამომდე ნუ დამელოდებოდნენ _ ეს ის სპექტაკლი იყო, რომლის გამოტოვება არაფრით შეიძლებოდა.
ერთ-ერთი სახლის წინ სუნთქვაშეკრულს უნდა ჩამევლო, რომ ჭლექი არ გადამდებოდა.
იმ სახლში, ახალგაზრდა შეყვარებული ბიჭი ჭლექით იტანჯებოდა _ მაშინ სიყვარულის წამალი არ იცოდნენ...
იდგა დეიდაჩემი შუა გზაზე და ჩემს გამოჩენას ელოდა. როდის-როდის გამოვჩნდებოდი...
_ ო, რა თავისნათქვამა გაიზრდება, რა ეშველება დეიდაჩემს! _ ლილი წამლებს სიის მიხედვით აწყობდა სკამზე.
_ შენ კიდევ არაფერიც არა გტკივა!
_ ვეტყოდი ყველაზე გულგასახეთქ სიტყვას და მოვკურცხლავდი, რომ ისევ აფთიაქის გზას არ გავეყენებინე, როგორც არა ერთხელ მომხდარა...

* * *
დღეს კინოსტუდიაში „მონანიება“ აჩვენეს.
მთელი თბილისი ამ ფილმზე ლაპარაკობს. ყველა ერთხმად აქებს.
ერთი სული მქონდა, როდის ვნახავდი.
ფილმი დამთავრდა თუ არა, ჩემს თავს მივულოცე, რომ იმდენი ჭკუა და გემოვნება აღმომაჩნდა, არ მომწონებოდა.
თუ ხელოვანს არ ახსოვს, რომ `არ არსებობენ დამნაშავე ადამიანები~, მაშინ მივიღებთ _ ამ შემთხვევაში _ ფილმს
ერთუჯრედიან ცხოველებზე. (ნიშანდობლივია, რომ რეპრესირებული ოჯახებიდან არც ერთი შურისმაძიებელი არ გაზრდილა).
აბსურდული ფრაზა _ „ეს გზა ეკლესიამდე მიმიყვანს?“ _ აიტაცეს და ყველას პირზე აკერია.
არა, არ მიგვიყვანს! სიყალბე და მანერულობა ისევ სიყალბემდე და მანერულობამდე მიგვიყვანს...
აფსუს, ტერენტი გრანელის შედევრი!
კინოდარბაზიდან გამოსული რეჟისორები და მსახიობები ერთმანეთს ულოცავდნენ...
ისემც უქნიათ, კუნძზე დაუდიათ თავი მოროდიორი ტორტის მცხობელისთვის...

* * *
მიწისპირა დიდ ოთახში სუფრა იყო გაშლილი და დაუნდობელ კაცს ეძინა.
კარი ხელიდან გამექცა და ხმაურზე დაუნდობელ კაცს გაეღვიძა.
სახეზე გარმონი აეფარებინა, ცალი ხელით თავზევით ეჭირა და ჩამოშლილი გარმონი სახეს უფარავდა.
_ ნუ გეშინია, ნუ გეშინია, _ ვეძახდი და სანთელს ვანთებდი.
სუფრასთან დავსხედით მე და ის დაუნდობელი კაცი _ ჩასხმული, წითელპერანგა.
მე ის ისე არ მომკლავდა, როგორც ღუმელის ქვეშ მოსასულიერებლად დადებულ გაყინულ ჩიტს.
დარჩი, ვივახშმოთო. წითელ პერანგში ქარი შეძრომოდა. ახლა მხოლოდ ქარით აფრიალებულ პერანგს ვხედავდი...
უკვე კარში ვიდექი, ცარიელ სულს რა ვახშამი მინდოდა.
გამოვედი, გამიტაცა რაღაცამ გათიბულ ოქროსფერ ბალახზე.
თვალით ვეძებდი ფანჯარას, საიდანაც დაუნდობელი კაცი ხელისქნევით დამემშვიდობებოდა.
ეს ხელის ქნევას კი არა, სანთლის პარპალს ჰგავდა, იქ რომ დავანთე.
სიბნელეში უნუგეშოდ მოპარპალე სანთლის წინ ფერადი მინდორი იწყებოდა.

* * *
საშა მახარაძემ ჩემი სცენარი „თბილისი ჩემი სახლია“ წაიკითხა და ღიმილით მითხრა:
_ ლილი დედაჩემს მაგონებს, ისიც მასავით მორიდებული იყო _ სკამის კიდეზე იცოდა ჩამოჯდომა. გაბედულად სკამზეც კი ვერ ჯდებოდა...შეხედავდი და ტირილი მოგინდებოდა...
ძალიან გამიხარდა.

* * *
მამაჩემი:
ბეღელთაგორაზე მგზავრები გამოჩნდნენ.
ჩრდილიანი ფერდა თოვლით იყო დაფარული. ძლივს მოარღვევდნენ გაუკვალავ ბილიკს.
მალე სოფელში შემოვიდნენ.
წინ მაღალი, მხრებგანიერი, ჟღალი ახალგაზრდა მოუძღოდა _ ფანცალა იმედაიძედ გამეცნო.
უკან თავჩაქინდრული არჩილ კიტოშვილი მოდიოდა, რომელიც ადრეც მენახა.
მათ ნაკვალევს დაბალი კაცი მოჰყვებოდა _ შავწვერიანი, საოცრად ფერმკრთალი _ ასაკს ასე ადვილად ვერ
გაარჩევდი _ მივხვდი, ადამ ბობღიაშვილი იყო _ ვისი ლექსებითაც აღტაცებული ვიყავი.
შინაობა ვთხოვე სტუმრებს, მაგრამ არ შემომყვნენ _ როცა სოფელში ნათესავი გყავს, სხვის კარზე ცხენის დაბმა ნათესავის შეურაცხყოფად ითვლება...

* * *
ტელევიზორში ლაშა ბუღაძე თავდავიწყებით ლაპარაკობს რომელიღაც წიგნზე _ ავტორს ყური ვერ მოვკარი.
მე კი ოთახს ვალაგებ და გული უნუგეშოდ მტკივა _ ყველაზე მნიშვნელოვანი და დაუწერელი წიგნი.

* * *
აფთიაქი ჩემი ქუჩის ბოლოს ისე შორია, რომ ვერ მივაღწევ ვერც ფეხით, ვერც მანქანით, ვერც თვითმფრინავით...

* * *
ზ. ა.: იციი, რა ძნელია მეხუთე მცნების შესრულებაა?!.

* * *
„ეგრეთ წოდებული „ბანაკის თემა“ ძალიან ვრცელია. მასში თავისუფლად მოთავსდება ასი ისეთი მწერალი,
როგორიც სოლჟენიცინია და ხუთი ისეთი, როგორიც ლევ ტოლსტოია _ ადგილიც დარჩება“ (ვარლამ შალამოვი).
ბანაკის თემა ძალადობის და სიძულვილის თემაა.
ნეტავ, სიყვარულის თემას რამდენი ლევ ტოლსტოი, რამდენი ბუნინი, რამდენი ჩეხოვი და... ფლობერი ეყოფა...

* * *
როცა მხიარულ, ბედნიერ სახეებს ვხედავ, ვფიქრობ, დადგება დრო და მეც ასე გამეღიმება და მოთმინებით ვივსებით მეც და ჩემი ოთახის კედლებიც.

* * *
ტყის ბილიკზე გაივლის ფიჩხაკიდებული კარგი ქალი და არ ეცოდინება, რომ თვალი შეასწრეს...

* * *
შორს ფერადსარტყელიანი ლეკის ქალები მოჩანან, კალთააწეულები შოროხში გადიან...

* * *
თვითმკვლელობა მარტო იმიტომაა გულსაკლავი საქმე, რომ სწორედ იმას უსწორდები, რაც ყველაზე ძვირფასია შენში...

* * *
ჩამოვა, ჩამომიტანს უკანასკნელ ვარდებს, უფრო ვარდის კოკრებს (მეწამულ, წვიმით გაჟღენთილ ღეროებს მსხვილი ეკლები ასხედან) _ ეგ კი არა, გადააწყობს უკეთესებს და მთხოვს, მეზობლებს დავურიგო...
ძალიან უხდება, როცა ჩვენს დანგრეულ სადგურში დგას და მელოდება.
ჩემს დანახვაზე სათვალეს ჩამოიწევს და მიყურებს დაბლიდან მაღლა...

* * *
პირველ კლასში ლადოს სკოლაში ვსწავლობდი.
ლადოს სკოლას ლადოს სკოლა იმიტომ ერქვა, რომ ლადო ოქროპირიძის ორსართულიანი სახლის მეორე სართულზე კომუნისტებმა ორი პირველი კლასი გახსნეს.
ერთ პირველ კლასს დეიდაჩემი კატო დიმიტრიშვილი ასწავლიდა, მეორეს _ ანეტა ჯაშიაშვილი.
იმ დროს მასწავლებელს ყველასგან გამოარჩევდი _ სიცილით, სიარულით, ჩაცმით.
მასწავლებელი რომ გამოჩნდებოდა, დიდი და პატარა, ყველა ჩერდებოდა, კრძალვით ესალმებოდა.
სკოლას ყორე ჰქონდა შემოვლებული, იმ ყორეში ვიწრო კარი იყო გაჭრილი.
ჩვენ მასწავლებლებზე ადრე უნდა მოვსულიყავით, კარის ორივე მხარეს ჩავმწკრივებულიყავით და მასწავლებლებს
დავლოდებოდით.
შემოვიდოდნენ თუ არა, ჩვენ ერთხმად ვესალმებოდით _ საალამი!
_ სალამი! _ გვპასუხობდნენ ისინიც და მე არ მეგონა, ამქვეყნად სხვა ბედნიერებაც თუ არსებობდა...

* * *
ჩვენი ბავშვობის უკანასკნელი ზაფხული ჩემმა თანაკლასელებმა ღოლოიანში გავატარეთ.
ერთ დიდ კარავში გვეძინა.
ღამ-ღამობით სპილენძის სინივით კამკამებდა მთვარე.
ერთ დღეს დაღესტნიდან მომავალი ლეკი ჟურნალისტები მოადგნენ ჩვენს კარავს.
გოგონები კარვის წინ ისხდნენ, მე იქვე ფერდაზე ჩემს საყვარელ მწარე სოკოს ვარჩევდი.
ლეკებმა, ფოტოებს გადაგიღებთო.
მეც დამიძახეს. თავიც არ ამიწევია _ ვერ წარმომედგინა, რომ ფოტოებს გამოაგზავნიდნენ.
ერთ-ერთი ლეკი გამომშვიდობების წინ მოვიდა და მკითხა:
_ ა გდე ვაშა საბაჩკა?
გაოცებულმა შევხედე.
_ ვი ნავერნოე ზნაეტე, ჩტო ოჩენ პახოჟი, ნა დამე ს საბაჩკოი?
ლეკმა აღმოაჩინა, რომ წაკითხული არ მქონდა „დამა ს საბაჩკოი“, ყოველგვარი ინტერესი დაკარგა ჩემს მიმართ და მეგობრებს წამოეწია.
ფოტოები გამოაგზავნეს, იმ ფოტოზე მარტო მე არ ვიყავი _ ძალიან დამწყდა გული...
მოგვიანებით, როცა წავიკითხე „დამა ს საბაჩკოი“, გამაგიჟა გუროვის ნათქვამმა: ვ ნეი ვსიოტაკი ესტ ჩტოტო ჟალკოე.
უყურე იმ მამაძაღლ ლეკს!
ამის მიუხედავად, მზად ვიყავი, ვმგვანებოდი ანა სერგეევნას, გულით მეტარებინა ტანჯული სიყვარული... ოღონდ გამომშვიდობებისას, როცა გემი ნაპირს მოსცილდებოდა, უჩემობით გამოუთქმელი სიცარიელე ეგრძნო ასევე მამაძაღლ
გუროვს...


დიდი ხნის წინათ

ნინო ახალი ფეხსაცმლით გავიდა სახლიდან და ფეხშიშველი დაბრუნდა. ფეხი მატკინა და დავმარხეო.
მთელი უბნის ბავშვები ვეძებდით დამარხულ ფეხსაცმელს. ხან სად გვათხრევინებდა მიწას, ხან _ სად.
„ბოლოშიც” ჩაგვიყვანა, დიდი ხეებით დაბურულ მინდორზე. უსიამოვნოდ მწვანე ბალახში დაიკარგა ბილიკიცა და მიწაც.
უკან თავქუდმოგლეჯილები გამოვბრუნდით.
ფეხსაცმელი საქათმეში ვიპოვეთ.

* * *
დამპატიჟე მწვანე ლობიოზე, შენ რომ აკეთებდი ჩვენს ბავშვობაში ერთ შუა ზაფხულს, ისე მონდომებით, ცხვირიც კი გიბზინავდა.
ოღონდ ახლა უფრო გულითადად უნდა გამიმასპინძლდე, უნდა მითხრა, ისევ ისა ხარ...

* * *
რაღაც უჩინრად არხევს ღიჭის დახუნძლულ ტოტს. მიმავალმა ზედიზედ შეხედე, ერთხელ უკანაც მოიხედე _ ისევ ირხეოდა და თავქვეგაჩქარებულ რუს კენწეროთი ოდნავ ეხებოდა.

* * *
დედის თბილი ხელივით ეფერება შემოდგომის მზე, გრძნობს, რაღაცნაირად, ლაზათიანად მიაბიჯებს და ინატრა,
მიყურებდესო...
არხოტს ხევსურთა კოშკები ღრუბელს მატყლივით სჩეჩენო...
თუ არ წავასხი ცხენები, ჩემს მთებს როგორღა ვეჩვენო.

* * *
1985 წელი იდგა. გამომცემლობა `მერანში~ ვმუშაობდი. რედაქტორების ოთახში თაროზე დიდხანს დებისგან დამტვერილი საქაღალდე შევნიშნე.
საქაღალდეში შაბურა არაბულის ლექსები აღმოჩნდა.
წავიკითხე და იმდენად მომეწონა, გურამ გვერდწითელთან შევიტანე და რამდენიმე ლექსი წავუკითხე.
მოუთმენლად ველოდი შაბურას გამოჩენას, რომ სასიამოვნო ამბავი მეუწყებინა _ გამომცემლობამ თქვენი ლექსების გამოცემა გადაწყვიტა...
ლოდინმა დიდხანს მომიწია.
ერთ მშვენიერ დღეს გამოჩნდა. შემოვიდა თითქოს დარდისგან გამუქებული, ბოძივით დადგა შუა ოთახში და ჩემს ნათქვამზე _ ძალიან მომეწონა თქვენი ლექსები _ უცებ მსუბუქად შებრუნდა და გაუჩინარდა.
ასე გამოხატა მისთვის უჩვეულო გრძნობა _ სიხარული.

* * *
საკვირაო ბაზრობაზე ჩემმა თანაკლასელმა ვ.ო.-მ მანქანის ფანჯარაზე მომიკაკუნა:
_ თვალები რათა გაქვს შეშუპებული?
_ რა ვიცი, წლებია, ექიმთან არ ვყოფილვარ...
_ ველური ხაარ, ქალო?! _ თან გარბის და თან მომძახის, _ მიდი ექიმთან, იცოდე!

* * *
კიბეზე ეშვები და გზადაგზა ჩვენს საერთო ჯემპრეს იცვამ...
ჩემს ძახილზე კი უკან აღარ იხედები, აღარ და აღარ...

* * *
დამინახა. ძაღლს ჩაუცუცქდა, ძაღლს ეფერება...


ბმული:
* http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/128814/1/Literaturuli_Gazeti_2015_N17.pdf

გამოზამთრება
ლეილა ბეროშვილი
ISBN 978–9941–466-63-2
კატეგორია: კრიტიკა-ესეისტიკა-დოკუმენტური პროზა
გვერდები: 232
ფორმატი: 17x20
ყდა: რბილი
ფასი: 15.00

რატომღაც ყოველთვის დარწმუნებული ვიყავი, რომ დედაჩემზე უფრო ადრე მოვკვდებოდი და სულ ვდარდობდი იმაზე, ჩემი ნაწერები ვის ჩავაბარო, სად გადავმალო, თორემ ციცი დედას უტირებს, სულ თავის სინაზეებს, სიფაქიზეებს და დარდებს გაურევს-მეთქი.
ახლა, როდესაც ციცის წიგნზე ვმუშაობ, როგორც კი რამის შეცვლას დავაპირებ, იმ წუთში ეგ მახსენდება და ყველაფერს სწორედ ისე ვტოვებ, როგორც დედანშია...
ეს დედას ჩანაწერებია... მისი ფიქრები, მოგონებები, დამოკიდებულებები და სევდა. მისი ტკივილები. (ბექა ქურხული)

ბმული:
* https://intelekti.ge/book_ge.php?id=537

წიგნის დასახელება – „გზა ჩემი სახლიდან შენამდე“ (მოთხრობები)
ავტორი - ლეილა ბეროშვილი
რედაქტორი - მილიცა ჯაფარიძე
მხატვარი - თენგიზ მირზაშვილი
გამომცემლობა - „მერანი“.
ტირაჟი - 5000
ყდა – რბილი
გამოცემის წელი – 1136
გვერდების რაოდენობა – 84
ფასი - 30 კაპ.

ამ კრებულში შედის კინომოთრობა „ცაზე მთვარე მიცურავდა“, რომელიც საფუძვლად დაედო რეჟისორ გიორგი შენგელაიას 1980 წლის მუსიკალური კომედიას „სიყვარული ყველას უნდა“.


Siyvaruli yvelas unda - სიყვარული ყველას უნდა სრული ფილმი
Jun 13, 2017

„სიყვარული ყველას უნდა“ - სრული ფილმი.

ბმული:
* https://youtu.be/-lnjYG9EUuM

„თბილისი ჩემი სახლია“
(1994)
რეჟისორი: ერეკლე ბადურაშვილი
ჟანრი: მელოდრამა
რეჟისორი: ერეკლე ბადურაშვილი
სცენარისტი: ლეილა ბეროშვილი
ოპერატორი: ნუგზარ ნოზაძე
მხატვარი: ნიკოლოზ შენგელაია (მეორე)
კომპოზიტორი: გიორგი (გიო) ცინცაძე
ხმის ოპერატორი: დიმიტრი გედევანიშვილი
როლები: ნინო ლეჟავა (ლილი), მირანდა მირიანაშვილი (ლედი), დავით დვალიშვილი (დათიკო), გურანდა გაბუნია (ლილის ბიცოლა), ნატო შენგელაია, ნინი ბადურაშვილი (ნინი), ნიკოლოზ შენგელაია (მეორე) (სანდრო), ციალა გურგენიძე (ანიკო), გია ფირცხალავა, გია უგულავა, ლევან ბზვანელი, გიორგი (გიო) ხუციშვილი, გია ლეჟავა (მილიციელი)
ხანგრძლივობა: 100 წთ
ფერი: ფერადი

სტუდია "სხივი"

ბმული:
* https://youtu.be/O3H0F5eHibY
* https://georgian-cinema.ge/index.php/ge/2015-04-01-05-46-25/985-2019-03-25-10-10-31

ცაზე მთვარე მიცურავდა
ლეილა ბეროშვილი
ISBN 978-9941-31-314-1
კატეგორია: თანამედროვე ქართული პროზა
გვერდები: 292
ფორმატი: 13.5X20
ყდა: რბილი
ფასი: 12.00

„ცაზე მთვარე მიცურავდა“ ლეილა ბეროშვილის მოთხრობების სრული კრებულია.

„ლეილა ბეროშვილი ნამდვილი მწერალი-მხატვარია, მწერალი-ფერმწერი, მწერალი-კინემატოგრაფისტი – შემქმნელი სულიერ თუ უსულო საგანთა დაუვიწყარი პორტრეტების მთელი გალერეისა უმდიდრესი ენობრივი პალიტრით.
მწერლის ნამდვილ საფიქრალს წარმოადგენდა ადამიანობა, ადამიანად ყოფნის სევდა და საიდუმლო. ამ საიდუმლოს ის თითქოს სულს უბერავდა, მის ირგვლივ თითქოს ფეხის წვერებზე დადიოდა იმ კითხვებით სავსე, რომლებთან ერთადაც ცხოვრობდა და რომლებიც თან გაიყოლა.
ლეილა ბეროშვილს ბევრი არა აქვს დაწერილი, მაგრამ რაც დაწერა, ყველაფერი ნამდვილია, რადგან მისია, განსხვავებით იმათგან, რომლებიც ბევრს და დიდის ამბით წერენ თუ იღებენ, მაგრამ მათი ნაღვაწის გროვაში ციცქნა ოქროს ძარღვსაც ვერ აღმოაჩენ“, – ნაირა გელაშვილი.

ბმული:
* https://intelekti.ge/book_ge.php?id=881