ალექსანდრე ელერდაშვილი

Alexandre Elerdashvili

***
ისე წავიდა ჩემი ცხოვრება,
როგორც ხომალდი არტურ რემბოსი.
მოიქორწილეს დევთა ხროვებმა,
გაქრა დრო სულთან საპაემნოსი.
გაქრა სიცხადე ყოველი სიზმრის,
მთებზე ჩამოსხდნენ გველეშაპები,
თუმცაღა გულში დროდადრო ისმის
აწგარდასული ტრფობის ზალპები.
აკოსტა ვნებით მოკლა ივდითმა,
და ერგო ტაში ვნებაზე მეტი,
აქ მეც ვჯამბაზობ ყეენივით და
არსაით წყდება აპლოდისმენტი.
ჩემი ფიქრები ტრფობას ელიან,
მე მიმატოვეს გიშრის თვალებმა,
ო, რა ძნელია... ო, რა ძნელია
საკუთარ თავში გარდაცვალება.

ალექსანდრე ელერდაშვილი
მთარგმნელი, პოეტი, ლიტერატურათმცოდნე, ირანისტი
(1956 - 2021)

დაიბადა 1956 წლის 16 აპრილს, თბილისში. დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის აღმოსავლეთმცოდნეობის ფაკულტეტი სპარსული ენისა და ლიტერატურის განხრით 1978 წელს.

თანამშრომლობდა მწერალთა კავშირთან არსებულ მთარგმნელობით კოლეგიასთან. 1996 წლიდან არის გაზეთ "ფანტაზიის" და მასთან არსებული გამომცემლობის მთავარი რედაქტორი. არის მთარგმნელთა კლუბის ხელმძღვანელი. მისი პირველი თარგმანები დაიბეჭდა სტუდენტობის პერიოდში "უნივერსიტეტის გაზეთში". თარგმნილი აქვს არა ერთი პოეტური კრებული, სადაც შესულია რუდაქის, ფირდოუსის, ხაიამის, რუმის, პეტრარკას, შექსპირის და სხვა პოეტთა ლექსები. გამოცემული აქვს უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი (სამ ტომად), სპარსულ-ქართული ლექსიკონი, სპარსული ქრესტომათია, პოეტური თარგმანის ანთოლოგია.
გარდაცვალა 2021 წლის 23 მაისს, 65 წლისა.

ორგანიზაციის, ასოციაციის ან ჯგუფის წევრი
* საქართველოს მწერალთა კავშირი, წევრი (2017-)

ჯილდოები, პრემიები და პრიზები
* 2017 - ივანე მაჩაბლის სახელობის პრემია

წიგნები:
* სპარსული ქრესტომათია : XVI-XIX საუკუნეები (თანაავტორი). - თბილისი, უნივერსალი, 2017. - 343გვ.. - ISBN: 9789941228964
* პოეტური თარგმანის ანთოლოგია : ქართველ მთარგმნელთა შემოქმედება (შემდგენელი). - თბილისი, უნივერსალი, 2017. - 324გვ.. - ISBN: 9789941229305

ბმული:
* http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00012270/
* https://www.lit.ge/books/5-209249-aleqsandre-elerdashvili/
* http://mtargmnelebi.blogspot.com/p/blog-page_59.html
* http://natargmni.blogspot.com/
* https://www.facebook.com/profile.php?id=100012635742520


ალექსანდრე ელერდაშვილის საჯარო ლექცია
•Sep 29, 2015

GeolibTV

"დრო და სივრცე "ვეფხისტყაოსანში"

* https://youtu.be/-w5Vaal5G4c

იფიქრე ხმამაღლა
•Aug 3, 2012

GeolibTV

ბატონი ალექსანდრე ომარ ხაიამის შემოქმედებასა და თარგმანებზე საუბრობს.

* https://youtu.be/bfq7NukUkyk

ჰაფეეზი

ყაზალები


* * *
ღვინო დამისხი - მერიქიფევ! - სიცოცხლის შვება...
ჩემს ლაღ სიყვარულს დღეს მსახვრალი ეწვია ნება.

თუ ცისკრის ნიავს ჩემთან სატრფოს სურნელი მოაქვს,
ალბათ, ეს არის გულში სისხლად მჩქეფარე ვნება.

სატრფოსთან ყოფნით ვეღარ ვხარობ... ზანზალაკების
ჟღარუნი მამცნობს, განშორების ჟამი რომ დგება.

„ლოცვის ნოხს ღვინო აპკუროსო გზად მიმავალმა” -
ბრძანა მოძღვარმა, ვისი სიტყვაც სარწმუნო ხდება.

ბობოქარ ზღვაში ბნელმა ღამემ რაც ჩვენ დაგვმართა,
ამას ნაპირზე მშვიდად მყოფი ვერასდროს ხვდება.

დიდთა პატივთა ძიებამ რომ სირცხვილს შემყარა,
როგორ დავმალო?! ამას ყველა მეჭორე ყვება.

ჰ ა ფ ე ზ, სატრფოსთან ყოფნა თუ გსურს, ეახელ მას და
გადაივიწყე წუთისოფლის დარდი და სნება.



* * *
ჩემი საშველი საით დარჩა და
მე უსაშველოდ სადა ვარ ნეტავ?!
რომელი გზიდან საით მოველ და
მავალი რომელ გზადა ვარ ნეტავ?!
დავთმე დერვიშის ძონძი სამოსი
და ლოცვა დღისა და საღამოსი,
მაგრამ ვერც სარდაფს, ვერც ღვინოს ვხედავ...
თავად მეც აღარსადა ვარ ნეტავ?!
განა მოკვდავი მისთვის იშობა,
სასჯელად ექცეს ღვთისმოშიშობა?!
ქადაგს ვუსმინო თუ რუბაბის ხმას?!
სიტყვად შემქმნეს თუ ხმადა ვარ ნეტავ?!
ის, რაც ანათებს მეგობრის სახეს,
მტრებმა ვერსად და ვერასდროს ნახეს...
ვით ჩამქრალ სანთელს, სიბნელე მელის
თუ მზის ძიებით ცად ავალ ნეტავ?!
ჩემი ყოველი ზნე და იერი
შენ დაიმონე, ვით მიწიერი...
საით წავიდე?! _ ის მაინც ბრძანე,
აქ თავად ვარ თუ სხვადა ვარ ნეტავ?!
ღაწვთა ტრფობაში გადაკარგულო,
ფრთხილად! _ შენს გზა-კვალს არ უერთგულო...
საით მიდიხარ?! სად ჩქარობ, გულო?!
აღსასრულისთვის მზადა ვარ ნეტავ?!
წავიდა სატრფო და იქცა ხსოვნად,
ამ წუთისოფლის ლამაზ სახსოვრად,
რომელ ზღვარს გასცდა ის ლამაზმანი?!
მე იმ ზღვარს სადმე გადავალ ნეტავ?!
ძილს და სიმშვიდეს მიიჩნევს არად,
ვინც ქვეყნად ცხოვრობს ჰ ა ფ ე ზ ი ს დარად....
რომელ ძილსა და სიმშვიდეს ითხოვთ?! -
ცოცხალი რომ ვარ, რადა ვარ ნეტავ?!


* * *
ჩემს გულს ტრფობა თუ ეწვია
შირაზელი თურქი ქალის,
ბუხარა და სამარყანდი
იყოს ძღვენი მისი ხალის.
მასვით ღვინო, აქ ვილხინო...
სამოთხეში ვერ ვიხილო
მე მუსალის ბაღნარი და
რუქნაბადში ჩქეფა წყალის.
ლამაზმანთა სიკეკლუცემ
გულს წარსტაცა თმენა უცებ,
და ვარ მსგავსი ამ ქალაქის,
ნაძარცვის და ნათურქალის.
ჩემი ტრფობის სივაგლახემ
რით შეამკოს სატრფოს სახე?!
რა ფერი და რა ხაზია
ღირსი მისი წამწამ-თვალის?!
ახლა ვხვდები, იოსების
სილამაზემ რად ჩამოხსნა
ზოლეიხას უბიწობას
ფარდა ქალის ცოდვა-ბრალის.
რაგინდ რისხვით გამაოცო,
მინდა შენი რისხვაც ვლოცო...
მწარე სიტყვაც ტკბილად მესმის,
თუ მას ამბობს ბაგე ლალის.
სათქმელს გეტყვი, სულო ჩემო! -
შენც გაუგე რჩევას გემო:
ის ყრმა ხარობს, ვისაც სჯერა
მოხუცების სიბრძნის ძალის.
ღვინის ბანგით, ჩანგის ჰანგით
ფლანგე ეს დრო გასაფლანგი,
ჭკუით ვერვინ ჰპოვოს აზრი
ამ ცხოვრების გზის და კვალის.
ყაზალს ამბობ ტკბილი ენით...
ზეცა გამკობს ვარსკვლავთცვენით...
ჰ ა ფ ე ზ, კვლავაც თქვი ამბავი
წუთისოფლის ცოდვა-ბრალის.


სპარსულიდან თარგმნა ალექსანდრე ელერდეშვილმა.

* http://hafez-georgian.blogspot.com/p/blog-page_92.html

ალექსანდრე ელერდაშვილი

***
რკინის ხიდიდან ვუმზერ ჩემს უბანს.
დაიარება ხალხი მილეთის
და ცნობისწადილს სევდაც მხარს უბამს,
ლანდად რომ ვხედავ საწყალ იეთიმს.
ზანზარებს ხიდის თაღი და ბურჯი,
ციდან ლანდების ისმის კივილი.
ქართველი იყო და გერქვას გურჯი,
რაა ამაზე დიდი ტკივილი?!.
არ უძებნია მას ჩინ-მედლები,
ზოგს ემტრო, ზოგიც დაისათნოვა.
ხან ხეხა "პოლშის ციხის" კედლები,
ხან სიზმრად ნახა საიათნოვა...
ერთხელ რომ "შუა წყალში ნავიდან"
ჩავარდა, ერთწამს სულიც დალია
და იგრძნო - ყველა სანახავიდან
სულის მალამო მხოლოდ ქალია...
აღარც უგრძვნია იქნებ, იეთიმს
და მხოლოდ ჩუმმა ლანდმა იაზრა...
დავეძემ ქვეყნად ისევ იმ ექიმს,
სიყვარულის რომ აქვს აიაზმა.