ვანო ჩხიკვაძე

Vano Chkhikvadze

ა.

ვანო ჩხიკვაძე

ვანო გაიოზის ძე ჩხიკვაძე (დ. 5 ოქტომბერი, 1947, კირბალი, ახლანდელი გორის მუნიციპალიტეტი) — ქართველი მწერალი, პუბლიცისტი, პროზაიკოსი.

დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 1971 წელს. პირველი ლექსები გამოაქვეყნა 1966 წელს, ლექსთა პირველი წიგნი — 1973. მისი ცალკეული ლექსები თარგმნილია რუსულ, უკრაინულ, გერმანულ, ლიტვურ და ფრანგულ ენებზე.

ჯილდოები:
1999 - საქართველოს მწერალთა კავშირის პრემია
1997 - ღირსების ორდენი
1997 - საქართველოს მწერალთა კავშირის პრემია
1985 - კომკავშირის პრემია (წიგნისთვის "ორი კაცი")

წიგნები:
„დერეფანი“ (ავტორი) — თბილისი, მერანი, 1999. - 274 გვ.
„ექო“ (ავტორი) — თბილისი, მერანი, 1999. - 271 გვ.
„ორი რომანი“ (ავტორი) — თბილისი, მერანი, 1991. - 493გვ.
„წიგნში ჩამარხული ყვავილის სევდა“ (ავტორი) — თბილისი, ნაკადული, 1989. - 271გვ.
ჩიტები ზამთარში (ავტორი) — თბილისი, ნაკადული, 1986. - 375გვ.
„გადაფრენა“ : ლექსები (ავტორი) — თბილისი, საბჭოთა საქართველო, 1984. - 186გვ
„ორი კაცი“ (ავტორი) — თბილისი, ნაკადული, 1983. - 134გვ.
„შემოდგომის ბილიკი“ : ლექსები (ავტორი) — თბილისი, ნაკადული, 1982. - 70გვ.
„სალამი ზამთრის დედოფალო!“ : ლექსები (ავტორი) — თბილისი, მერანი, 1981. - 111გვ.
„მტრედი ეკლესიის გუმბათზე“ : ლექსები (ავტორი) — თბილისი, მერანი, 1980. - 223გვ.
„ლექსები“ (ავტორი) — თბილისი, საბჭოთა საქართველო, 1980. - 114გვ.
„ორნი სინათლის წრეში“ : ლექსები (ავტორი) — თბილისი, მერანი, 1978. - 77გვ.
„დაბადება“ : ლექსები (ავტორი) — თბილისი, საბჭოთა საქართველო, 1976. - 79გვ.
„ნათდება“ : ლექსები (ავტორი) — თბილისი, მერანი, 1973. - 63გვ.

ლიტერატურა:
ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, გვ. 177, თბ. 1987 წელი.

ბმულები:
* https://ka.wikipedia.org/wiki/ვანო_ჩხიკვაძე
* http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00000501/


ვანო ჩხიკვაძე
TV old
კვირიაკეს სიუჟეტი

ვანო ჩხიკვაძე

***
ცუდად ვეთამაშებით
საქართველოს ბედს,
შეკითხვაზე:
_ რას შვრები?
_ მეტი რა ვქნა,
ვყეფ!
რომ გვეგონა მოგვცილდნენ,
დაგვიბრუნდნენ ნამატით.
ვიღაც მკერდს ჩაიმჯიღავს _
იმათიც და ამათიც.
სუყველანი წუმპეში _
სუფთად ვიღა გადავრჩით.
ღორებს ვუყრით მარგალიტს
ჩვენს ავგიას თავლაში.
დღემდე ვერ შევეგუე
მუცელღმერთა მგლებს.
შეკითხვაზე:
_ რას შვრები?
_ მეტი რა ვქნა,
ვყეფ!

ვანო ჩხიკვაძე

იადონი
(ეძღვნება ბერას)

სალამურზე დაფრენილი
შენს მოსმენას, აბა, რა სჯობს
გაუმარ-ჯოს!
გაუმარ-ჯოს!
საქართველოს გაუმარჯოს!
ღვთის შეწევნით მოგიცილე,
სულზე მოდებული ჯანგო.
გალობს თეთრი ანგელოზი
საქართველოს გაუმარ-ჯოს!
სულს იმედი ვინც შთა-ბ ე რ ა,
ცად აზიდა დანახვისი
ეს გული და,
ეს სიმღერა,
ეს სიცოცხლეც ალალ მისი.
თუ სხვა სისხლში ნაწრთობია,
ის ხანჯალი ვერა ხანჯლობს.
ერო, ვინც შენ გაგაღვიძა,

გაუმარ-ჯოს!
იდღეგრძელოს,
გაუმარ-ჯოს!

ვანო ჩხიკვაძე

***
ვიდრე შინიდან გახვალ,
ჩიტებს საკენკი დაუყარე და
ყვავილებს წყალი გამოუცვალე.

იქნებ ქაღალდის ნაგლეჯზე,
შვილებისათვის,
ორსიტყვიანი ანდერძიც დატოვო _
`გიყვარდეთ ერთმანეთი!..~

მტრების შური რას დაგაკლებდა _
ხვალ იქნება თუ ასი წლის შემდეგ
შინაურების სიძულვილი მოგიღებს ბოლოს...

ვინ იცის რა ხდება _
ვიდრე შინიდან გახვალ-მეთქი,
ჩიტებს საკენკი დაუყარე და
ყვავილებს წყალი გამოუცვალე...

იქნებ ფურცელზე...
ორი სიტყვა...
შვილებისათვის...

ვანო ჩხიკვაძე

***
გახსოვს, ის ღამე, ფიფქის და
სანთლის ციმციმი სარკმელთან,
ერთმანეთს შევეფარენით _
დაღამდა, აღარ გათენდა.
ყავის ჭიქა და ლამბაქი,
ცეცხლზე ჩაიდნის შიშინი,
ქარის მოტანილ, ჭრელ-ჭრულა
ფოთოლს კარტივით მიშლიდი.
გათენებამდე გვესმოდა
ფიფქების უხმო სიცილი _
ხელისგულებზე დამდნარი
ჩვენი პირველი ფიცივით.
ჩათავდა ბოლო ფურცელიც,
ამ სტრიქონებზეც ითოვებს.
ისე უეცრად დამკარგავ,
თოვაში როგორც მიპოვე.
დამხარჯე, დამეხარჯვინე,
წლებმა ჩემს თავზეც იავდრეს,
ზეიმად მომეჩვენება
ჩემი სიკვდილის წინადღე.
ეს ღამეც ჩვენი ღამეა,
ისე წყნარად და თბილად თოვს,
შენს მკლავზე სული დავლიო,
მეტი რა უნდა ვინატრო.

ვანო ჩხიკვაძე

***
სიცოცხლეში კეთილი,
ახლა ცივი, თავნება,
ვინც მხარზე გადებული
მალე გაემგზავრება,

უკვე მეხუთე დღეა,
ხმას არ იღებს ჯიუტად,
აღარაფრად არ აგდებს
მოყვარეს და იუდას.

გარეშემო გუბდება
გვირგვინების მორევი,
ყველა თავს დასტრიალებს
ვით ერთგული მსახური.

ვიღაც უკანასკნელად
შუბლზე ეამბორება,
ვიდრე წამოემხობა
საკაცის თავსახური.

მიდის, სადაც მიელის
თიხა მიწის ნათხარი,
პირველ თოვლში გაჭრილი
ბოლო თავშესაფარი.

ჩქარობს, მიუხარია,
ზამთრის ქარის გრიალში,
ჩაალაგა ახალი
ფიცრის საკვოიაჟი.

უკვე აღარ აწუხებს
წნევები და ნაწოლი,
არც მზერას მიადევნებს
სულს, კენჭივით ასროლილს.

უკვე მეხუთე დღეა,
თავდახრილი დგას ცოლი,
როგორც ბოლო ვაგონის
ერთადერთი გამყოლი.

ვანო ჩხიკვაძე

***
თოვდა. თოვდა. ლიხს აქეთ და,
ლიხს იქითაც თოვდა, თოვდა.
თოვდა წრომთან, თოვდა შოვთან,
შროშასთან ხომ თოვდა, თოვდა.

მოდიოდა სპა დავითის,
ქარბუქების წყვეტდა გორგალს.
შავი ცხენი, დარახტული,
ყინვას ხვრეპდა, თოვლსა ძოვდა.

ყველა ტაძრის დედო-ზარი
მოლოდინით გაირინდა.
ღმერთო, ჩვენი ბედ-იღბალის
რა ბრწყინვალე დარი იდგა _

თოვდა. თოვდა.
მახარობლად
მალემსრბოლი მიმოქროდა.
მაშრიყიდან მაღრიბამდე
გული საგულეში გქონდა...

მერამდენე საუკუნე
ელოდება უფლის ნებას _
ლიხი _ საქართველოს მაჯა _
დავითის ხმლის გაბრწყინებას.

თოვდა. თოვდა.

ვანო ჩხიკვაძე

დიაცი

გაიხსენე და დახატე,
რაც არაერთხელ ითქვა:
ჭირნახულს ანიავებდა,
ხვავში მზესავით იდგა.

ჰგავდა ოჯახის ანგელოზს,
სულში თოვდა თუ წვიმდა.
ჩვილთან გულისპირშეხსნილი,
ღვთისმშობელივით წმინდა.

წავიდა, აღარ დაბრუნდა,
მეც შენს სადარდელს მოვთქვამ,
ვინც საქართველოს ბედ-იღბალს
ძილგატეხილი ქსოვდა,

დახატე-მეთქი, ვიყვირებ,
ის, რაც ოდესღაც იყავ,
ვიდრე არ აგფარებია
შავი ღორღი და თიხა...

აბა, ამისი რა გითხრა,
ის საქართველო მიყვარს.

ვანო ჩხიკვაძე

***
როგორ დავიკარგეთ, ჩემო მეგობარო,
სურათებით დამშვენებული ჩვენი ლექსებით
გაზეთის ფურცლებზეღა თუ ვხვდებით ერთმანეთს.

გადაუვლია ბიჭობის ბურანს,
სხვა ვინ გაიგებს, ყურში რატომ ეჩურჩულება
სურათი სურათს.

როგორ მიხვდება ჯიხურის გამყიდველი,
რომ თაროზე გაზეთის ფურცლებს
ქარი კი არა, აშრიალებს ჩვენი სიცილი.

რა დრო გასულა, ჩემო მეგობარო,
მხოლოდ ჩვენ ვიცით,
ულმობელი ასაკის `სიბრძნით~
ეს სურათები წლებმა როგორ დაასვირინგეს.

აჰა, ამასაც მოვესწარით,
მარათონელმა დოღის ცხენებმა
გზადაგზა ბევრი ახლობელი ჩამოვიტოვეთ _
რამდენი ვინმეს მონატრებით ავად ვართ, ავად,
და `ნატვრისაგან~ მაშინ მოვრჩებით,
უდროობაში როცა გადავალთ.

როცა არავინ აღარ გვკითხავს:
_ ხომ არ გინახავთ, ნეტავ აქ თუა!
(წყეულმა რითმამ თავი მაინც შემომატყუა).

თითქოს ჩავლილი ვაგონიდან
მხოლოდ წამით მოგკარი თვალი _
ალბათ რაიმეს შესახვევად
ვიღაც შუაზე გადახევს გაზეთს
და ერთმანეთს კვლავ დაგვაშორებს.

დაგვაშორებს და უნდა ველოდოთ,
ხელახლა როდის შეგვახვედრებს
უფალი რედაქტორი...

ნახვამდის, ჩემო მეგობარო _
გვინდა თუ არა,
სისხლის მჩქროლავი გაზაფხული მაინც ძალაობს,
ნაზამთრალ მინდვრებს ყვავილებით გადაუარა,
დასიცხულ ტოტებს უნიავებს ქარის მარაოს.

ნახვამდის-მეთქი! _
როგორც გულში სტრიქონს ვინახავთ,
ალუბლის ფიქრი ტოტზე კვირტად გამოისახა.

იქნებ _ მშვიდობით? _
ხვალ რა ხდება, აბა, ვინ იცის,
როდის გვიყელებს მარათონელ ცხენებს ფინიში.

ვანო ჩხიკვაძე

თედორე

ახალი ცხირეთი აბოდებთ, თედორე,
გარეშე მტერსა და
შინაურ მედროვეს.

მათ ცოდვილ ხელებში
სანთლებიც ქრებიან _
ვისა მსახურებენ,
ვის მოუძღვებიან.

ცოდვაში ნუ გამრევ,
ჯოჯოხეთს ნუ მიმცემ _
იქ, სადაც ეგ შენი
ერთგული გული ცემს,

ღალატის სუნი მცემს!
ღალატის სუნი მცემს!

ვანო ჩხიკვაძე

***
ჭრელი ფოთლების შვენის ჭრილობა
გარეთ დღეების მოწყენილობას.

შიგნით შეთრთოლდნენ ბაგენი ლოცვით,
მუხლისთავებით ფილაქანს კოცნი.

თანხმობის სიტკბოც, მწარე უარიც
თან წაუღია შორეულ ამბორს.
კვლავ ძველებურად
გიყვარს თუ არა,
რომ არ თქვა კიდეც,
თვალები ამბობს.

წმინდა ცრემლი და გული ნატკენი,
დგახარ ტაძარში ღამენათევი.
გარეთ უმანკო წვეთი ნათელის
ფოთლებში ბრწყინავს ერთი ფანტელი.

ვანო ჩხიკვაძე

ცოლ-ქმარი

შებერდნენ, გაუტკბათ ერთმანეთი,
როგორც ზამთრისპირის ბუხარი.
ჩამოსდით ფოთოლი _
უქარო
ამინდში ჭადრები მწუხარე.

ვნების ხეს ტოტები შეახმა,
ერთმანეთს ეჩვევიან ხელახლა.

მუგუზალივითღა ბჟუტავს
ღველფში შენახული სიყვარული.

შორს ორი ჭადარი იძარცვება
რძისფერი ნისლებით მინაცრული.

თინათინ რეხვიაშვილი

ვანო ჩხიკვაძე: ჩვენი ქვეყანა დღესაც ილია ჭავჭავაძის წუხილით ცხოვრობს

19-02-2014, 15:14

ჟურნალი ,,ქართული ელიტა“ პოეტსა და მწერალს, ბატონ ვანო ჩხიკვაძეს თავის პატარა და ლამაზ ,,სამოთხეში“ ესტუმრა. სახლში, სადაც უამრავი რომანი და ლექსი იწერება. ბატონი ვანო სკოლებსა და უნივერსიტეტებში ახალგაზრდობას ხშირად ხვდება, აძლევს რჩევებს და საინტერესო თემებზე ესაუბრება. არც ჟურნალისტების სიმცირეს უჩივის ჩვენი ერის საამაყო მწერალი. მასზე დღემდე უამრავი რამ დაწერილა...

- ბატონო ვანო, გორის რაიონის სოფელ კირბალში დაიბადეთ, გაიხსენეთ თქვენი ბავშვობა.

- ბავშვობის გახსენებისას ყოველთვის ჩემი ბებია მახსენდება, რომელიც საოცარი მექართულე გახლდათ, მან დიდი როლი ითამაშა ჩემს მწერლად ჩამოყალიბებაში. იმ გარემოს, ადამიანებსა და სითბოს ვუმადლი ყველაფერს, რაც ჩემს გარშემო სუფევდა.

- როგორი იყო თქვენი სტუდენტობა?

- სტუდენტობა ძალიან კარგი იყო, ისეთი როგორც ახალგაზრდობის პერიოდია ადამიანის ცხოვრებაში, ძვირფასი და დასაფასებელი მოვლენა. მაშინდელ უნივერსიტეტში მწერალთა წრე ძალიან აქტიური იყო, რომელსაც ცნობილი პუბლიცისტი ბესარიონ ჟღენტი ხელმძღვანელობდა. სწორედ იმ პერიოდში აღიზარდა ჩემი თაობის მწერლების დიდი პლიადა. ეს მწერალთა წრე ნიკო კეცხოველის ლექტორობის დროს დაარსდა და დღემდე ფუნქციონირებს. მისი ხელმძღვანელი ერთი პერიოდი მეც გახლდით.

- მოგვიყევით თქვენი შემოქმედებითი მოღვაწეობის შესახებ.

- მთავარი სათქმელი ნაწარმოებებმა უნდა თქვან. პირველი ლექსი კი არ დავწერე გამოვთქვი, ძალიან პატარა ვიყავი და მაშინ წერა-კითხვა არ ვიცოდი. ჯერ კიდევ სკოლის პერიოდში დაიბეჭდა ჩემი პირველი 7 ლექსი. მერე მოთხრობების წერაც დავიწყე. ჩემი შემოქმედება სხვადასხვა ლიტერატურულ ჟურნალებში იბეჭდებოდა. დღემდე 45 წიგნამდე მაქვს გამოცემული.

- რას იტყვით ,,წმინდა ილია მართლის სახელობის პრემიასთან“ დაკავშირებით?

- ეს ძალიან კარგი პროექტია, ბატონი ნუგზარ ჭიაბერაშვილის შესანიშნავი წამოწყება. ჩვენ უნდა გვახსოვდეს ჩვენი წინაპრები, ახალ თაობასაც გავაცნოთ და შევახსენოთ ისინი. რათა მათი აზრებისა და კალთებ ქვეშ გაიზარდონ. წარსული კიდევ ერთხელ გვაბრუნებს ილიასთან, მისი შემოქმედება ჩვენთვის მარად ახალია, მაგრამ ჩვენი ქვეყანა დღესაც ილიას წუხილით ცხოვრობს. რაც შეეხება ამ პროექტს, კიდევ ერთხელ მინდა დიდი წარმატებები ვუსურვო, როცა წლის ბოლოს, გამარჯვებულის მოლოდინში ყველა ერთად შევიკრიბებით, ეს დღე ნამდვილი ქართული ლიტერატურის ზეიმი იქნება.

- რას ურჩევდით ახალგაზრდა პროზაიკოსებსა და პოეტებს?

- ადამიანი მთელი ცხოვრების მანძილზე სწავლობს, ჩემი სტრიქონები გარკვეული დროის მანძილზე წნეხისგან განთავისუფლდა, მეტი სილაღე და გამბედაობა შეემატა. ჩვენ არ უნდა მოგვერიდოს, რომ ბევრი ვისწავლოთ, სხვისი რჩევა უნდა მივიღოთ, თუ ვთვლით, რომ იგი სწორია. ახალგაზრდა მწერალთა ნაწარმოებებში, ქართული მხატვრული სიტყვისადმი ზერელე დამოკიდებულება იგრძნობა, რაც მკითხველში ემოციას ვერ გამოიწვევს. ბევრი უნდა იმუშაონ. ყველა ახალგაზრდა პოეტს ქართული სიტყვის ღირსეულ მსახურებას ვუსურვებ. ახალგაზრდა თაობაში ბევრი კარგი პოეტი და მწერალი გვყავს, დიდი სიამოვნებით ვეცნობი მათ შემოქმედებას.

- აპირებთ თუ არა მწერალთა კავშირის თავჯდოარის არჩევნებში მონაწილეობის მიღებას?

- არ ვაპირებ, სკამებისათვის ბრძოლაში მონაწილეობა არასოდეს მიმიღია და არც ჩავერთვები. ჩემი საქმე მწერლობაა, თუმცა ვისურვებდი, რომ ამ თანამდებობაზე ღირსეული ადამიანი მოვიდეს, რომელიც სხვების ბედზეც იფიქრებს.

- როგორ შეაფასებთ საქართველოს განათლების მოდელს სასკოლო და საუნივერსიტეტო სისტემაში?

- მეთორმეტე კლასი ბავშვებისთვის ტანჯვა იყო. ეს იმისთვის მოიგონეს რომ ის დაევიწყებინათ, რაც თერთმეტი წელი ისწავლეს. მოსწავლეები ძალიან ხშირად ჩემთან შეხვედრას ითხოვენ, უარი არასოდეს მითქვამს. მინდა მათ დახმარების ხელი გავუწოდო და ცხოვრების ამდროინდელ ამღვრეულ მდინარებას გადავარჩინო.

- თქვენი სამომავლო გეგმები.

- ახლა გორის უნივერსიტეტი ჩემი ორი წიგნის სასაჩუქრე გამოცემას აკეთებს და მათ დიდი მადლობა მინდა ვუთხრა.

ბმული:
* http://geoelite.ge/471-vano-chkhikvadze-chveni-qveyana-dghesac-ilia-tcavtcavadzis-tsukhilith-ckhovrobs.html

ვანო ჩხიკვაძე

მარტივი ლექსი

მომეჩვენა მიჯნის
აშიაზე, თითქოს,
როგორც ერთ დროს, თეთრი
კომშის ყვავილი თოვს.

მოგონების ნაცნობ
სურნელებით ვთვრები,
ნუთუ იმ გაზაფხულს
აღარ ვენატრები.

ასე მამყოფე და
კიდევაც რომ მკითხო,
აბა, როგორ გითხრა
გული რამ გამითბო _

არაფერი ხდება _
კომშის ყვავილი თოვს.

ვანო ჩხიკვაძე

***
მითხარი, რა მთვარის ბრალია,
ასე რომ კაშკაშებს, ბადრობს,
მადლობა ჩემს ყოფილ მეგობრებს
ჩემს მტრებსაც, ცხადია, ვმადლობ.

შენ ერთი არ დაიკარგები
ღვთიური წყალობის მადლო.
და მაინც მადლობა მეგობრებს,
ჩემს მტრებსაც, ცხადია, ვმადლობ.

ვანო ჩხიკვაძე

***
დაიწყო მორიგი როტაცია _
ვირთხები ტოვებენ გემბანს.
რა ვუყოთ, ღალატი მოდაშია,
ძნელია ერთგული გერქვას.

ბებერი სამშობლო კომაშია,
სნეული ძლივს ფეთქავს, წვალობს.
ვინ ჰკითხავს,
სწყურია?
ხომ არ შია?
ვინ გახდის მათხოვრის ჯვალოს!

ბევრი სამადლო ძვლის ლოკვაშია,
ეშმას წყალობანი ნებავთ,
დაიწყო მორიგი როტაცია,
ვირთხები ტოვებენ გემბანს.

ვანო ჩხიკვაძე

მცირე შეგონება

ძაღლს არასოდეს უღალატია პატრონისათვის,
პატრონს _ პირიქით.

სამშობლოც არავის ღალატობს,
სამაგიეროდ სამშობლოს ღალატობენ...

გაქრა ცხოვრება ვით ერთი წამი
მე კი კვლავ მთავარ სანატრელს ვნატრობ –
თუ არის სადმე
ნეტავ იმ ქვეყანას,
ძაღლივით ერთგული შვილების პატრონს...

ვერიკო ტურაშვილი & კახა კუხიანიძე- დეკემბერი / Veriko Turashvili & kakha Kukhianidze - Dekemberi
•Dec 14, 2017



ვანო ჩხიკვაძე

დეკემბერი, დეკემბერი!

დეკემბერი, დეკემბერი,
ვაი, უკვე ვეღარ ვშველი
უკანასკნელ მოფარფატე ფოთოლს...

შენს ნაბიჯებს ისევ ვეძებ,
შემოდგომის ყვითელ გზებზე,
ალბათ მალე თეთრი სევდა მოთოვს...

გადაივლის ეს ზამთარი,
მიყუჩდება მკერდში ქარი,
მაგრამ მაინც უშენობა შემშლის,

რადგან ისევ მოვა მარტი
და ფერდობზე ჩამობარდნილ
ყოჩივარდებს აიტაცებს ხელში...




დეკემბერი, დეკემბერი

ასრულებენ - მერაბ სეფაშვილი და დარეჯან გურასაშვილი.
ლექსი ვანო ჩხიკვაძის, მუსიკა ზურაბ მჟავიასი.